مانند هر فناوری جدیدی، بازار ارزهای دیجیتال هم فهرستی از اصطلاحات و واژههای جدید را با معانی ظریف و هوشمندانه ایجاد کرده است. درک اصطلاحات حوزه رمز ارزها برای افراد ناآگاه یا افرادی که بهتازگی قدم در این دریای بیکران گذاشتهاند، کار چندان آسانی نیست. اگر شما هم اخیراً وارد بازار کریپتوکارنسی شده و یا قصد ورود دارید، بهسادگی امکان دارد در دریای وسیع لغات و واژگان مرتبط با ارزهای دیجیتال غرق شوید. فهرست بلندی از اصطلاحات جدید در این حوزه وجود دارند که باید بهخوبی آنها را هضم کنید.
ارز دیجیتال به زبان ساده
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع ورود به بازار ارزهای دیجیتال؛ مدیریت سرمایه و ریسکهای پیش رو
کریپتوکارنسی یک فناوری جدید است که در مدت کوتاهی بر بخش مالی تأثیر گذاشته است. اگر علاقهمند به سرمایهگذاری و فعالیت در حوزه رمز ارزها هستید یا قصد دارید اطلاعات بیشتری در مورد این بازار مالی جدید کسب کنید، آشنایی با اصطلاحات ارز دیجیتال میتواند نقطه خوبی برای شروع باشد. ما اینجا هستیم تا با ارائه واژه نامه کریپتوکارنسی، در مدیریت بهتر فعالیتها و درک بخشهای گوناگون این حوزه به شما کمک کنیم.
ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی یک ارز مجازی است که توسط فناوری رمزنگاری ایمن میشود و تقلب یا کلاهبرداری در آن تا حد زیادی غیرممکن است. بسیاری از ارزهای دیجیتال، شبکههای غیر متمرکز مبتنی بر فناوری بلاک چین هستند. ارز دیجیتال توسط مرجع مرکزی بخصوصی صادر نمیشود و ازلحاظ تئوری، کاملاً از دخالت یا دستکاری دولت مصون است. برای به دست آوردن ارزهای دیجیتال، هم میتوان آنها را استخراج و هم میتوان از صرافیهای آنلاین کریپتوکارنسی خریداری کرد.
برخی نکات کلیدی در مورد ارز دیجیتال:
- ارز دیجیتال نوعی دارایی دیجیتال مبتنی بر شبکهای است که در تعداد زیادی از رایانهها توزیعشده است. این ساختار غیرمتمرکز، به آنها اجازه میدهد تا خارج از محدوده کنترل و دخالت دولتها و مقامات مرکزی ایجاد شوند.
- برخی از کارشناسان این حوزه معتقدند که بلاک چین و فناوریهای مرتبط با آن، بسیاری از صنایع نظیر امور مالی و حقوقی را مختل میکند.
- مزایای ارزهای دیجیتال شامل انتقال سریعتر و ارزانتر پول و همچنین سیستمهای غیر متمرکزی هستند که در یک نقطه شکست از بین نمیرود.
- از معایب رمز ارزها میتوان به نوسان قیمت، مصرف انرژی بالا برای فعالیتهای ماینینگ و استفاده در فعالیتهای غیرقانونی اشاره کرد.
اگر برخی از واژههایی که تا اینجا در متن قرار گرفتهاند برای شما نامفهوم هستند، نگران نباشید! در ادامه با مهمترین اصطلاحات حوزه رمزارزها آشنا خواهید شد.
اصطلاحات مهم ارزهای دیجیتال
زمانی که متون مربوط به ارزهای رمزنگاری شده دیجیتال را مطالعه، ویدئوهای این حوزه را تماشا، یا با فعالان در این بازار صحبت میکنید، همواره با اصطلاحات و واژههای ثابتی روبهرو هستید. اگر نتوانید این عبارات و واژگان را در لحظه متوجه شوید، بخشی از مطالب مهم در سرمایهگذاری و کسب سود در این حوزه را از دست خواهید داد.
بهعنوان مثال، ممکن است یک دوست، همکار یا کارشناس حوزه کریپتوکارنسی از چنین جملاتی استفاده کند:
- شبکه بلاک چین بیت کوین بر اساس الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) بنا شده و امکان استخراج رمز ارز بیت کوین (BTC) وجود دارد.
- بلاک چین اتریوم از قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکند و بستر مناسبی برای ایجاد توکنهای غیر قابل معاوضه (NFT) است.
- بررسی عرضه کل (Total Supply)، میزان ارز در گردش (Circulating Supply) و عرضه اولیه (ICO) از شیوههای مناسب برای بررسی وضعیت یک ارز دیجیتال است.
- در حوزه کریپتوکارنسی میتوان از طریق استخراج (Mining) یا استیکینگ (Staking) به درآمد قابل توجهی رسید.
- صرافیهای متمرکز (CEX) و غیر متمرکز (DEX) ارزهای دیجیتال ممکن است امکان مبادله با ارز فیات را برای کاربران خود فراهم کنند.
همانطور که مشاهده میکنید، از اصطلاحات تخصصی گوناگونی در این جملات استفاده شده است. افرادی که با اصطلاحات ارز دیجیتال آشنا هستند، بهسادگی این جملات را درک میکنند. برای اینکه شما هم بتوانید به تسلط خوبی در این حوزه برسید، واژه نامه کریپتوکارنسی که در ادامه مطالعه میکنید، نقطه آغاز فوقالعادهای است.
برای درک هرچه بهتر اصطلاحات و واژگان حوزه رمز ارزها، آنها را به ۹ دسته کلی تقسیمبندی کرده و اصطلاحات هر گروه را بهطور جداگانه تعریف میکنیم.
- اصطلاحات پایه
- اصطلاحات مربوط به دسته بندی رمز ارزها
- اصطلاحات حوزه بلاک چین
- اصطلاحات مرتبط با استخراج رمز ارزها
- اصطلاحات عامیانه
- اصطلاحات حوزه اقتصاد غیر متمرکز
- اصطلاحات معاملاتی
- اصطلاحات مرتبط با کیف پول های ارز دیجیتال
- اصطلاحات مربوط به صرافی ها
در ابتدا به معرفی گروه اصطلاحات پایه میپردازیم.
اصطلاحات ابتدایی و تعاریف پایه
رمزنگاری (Cryptography)
رمزنگاری یا کریپتوگرافی به عملیات ریاضی و محاسباتی رمزگشایی و رمزگذاری دادهها گفته میشود. کلمه «کریپتو» در لغت به معنای پنهان یا مخفی است. بر همین اساس، «کریپتوگرافی» یا رمزنگاری نیز به معنای نوشتن مخفی است -توانایی تبادل پیامهایی که تنها توسط گیرنده موردنظر قابل خواندن هستند-.
در حوزه ارزهای دیجیتال، رمزنگاری موجب تضمین امنیت تراکنشها و شرکتکنندگان، استقلال عملیات از یک مقام مرکزی و جلوگیری از هزینههای مضاعف میشود. از فناوری Cryptography برای اهداف متعددی نظیر کنترل تولید واحدهای ارزی جدید و تأیید انتقال داراییها و توکنهای دیجیتال استفاده میشود.
بیت کوین (Bitcoin)
بیت کوین اولین و معتبرترین ارز رمزنگاریشده و مجازی است که برای استفاده بهعنوان یک واحد پول یا فرم پرداخت خارج از کنترل شخص یا گروه خاصی، طراحی شده است. این ارز دیجیتال در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد و توانست دخالت شخص ثالث در تراکنشهای مالی را از بین ببرد. ارز بیت کوین و شبکه بلاک چین آن بر پایه مکانیسم اجماع اثبات کار (Proof of Work) بنا شدهاند؛ بنابراین استخراجکنندگان میتوانند با تأیید تراکنشهای بیت کوین، پاداش دریافت کنند. ارز دیجیتال BTC در بسیاری از صرافیهای کریپتوکارنسی عرضه میشود.
بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال و بلاک چین بیت کوین (BTC)؛ آشنایی با پادشاه ارزهای دیجیتال
برخلاف ارزهای فیات، بیت کوین با استفاده از یک سیستم دفتر کل غیرمتمرکز -معروف به بلاک چین- ایجاد، توزیع، معامله و ذخیره میشود. بیت کوین یکی از کاربردی ترین اصطلاحات حوزه کریپتوکارنسی و بازار ارزهای دیجیتال است.
غیر متمرکز (Decentralized)
غیرمتمرکز بودن یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال و شبکه بلاک چین است که در موارد متعددی از آن استفاده میشود. وقتی میگوییم ارزهای دیجیتال غیر متمرکز هستند، به این معنی است که توسط یک نهاد واحد و مرکزی اداره نمیشوند و در عوض خود کاربران هستند که آنها را اداره میکنند.
ویژگی غیر متمرکز ارزهای دیجیتال یکی از المانهای کلیدی است که به یکپارچگی بازار کریپتوکارنسی افزوده و آن را قابل اعتماد میکند.
یک بازار غیر متمرکز نظیر کریپتوکارنسی، از دستگاههای دیجیتال مختلفی برای برقراری ارتباط و نمایش قیمتهای پیشنهادی یا درخواستی در زمان واقعی (Real Time) استفاده میکند. بهاینترتیب، خریداران و فروشندگان نیازی به حضور در یک مکان مرکزی برای انجام معاملات خود ندارند.
کوین (Coin)
سکه یا کوین به یک ارز یا پول دیجیتال گفته میشود که مستقل از هر بلاک چین یا پلتفرم دیگری است. برای ایجاد کوینهای جدید در بیشتر بلاکچینها از فرآیند استخراج استفاده میشود. ارز دیجیتال بیت کوین یا BTC، نمونه بارز یک کوین است. پس از بیت کوین، شبکههای بلاک چین دیگری نیز سکههای خود را ایجاد کردند. اتریوم، کاردانو، سولانا، دوج کوین و پولکادات برخی از این شبکههای معتبر هستند.
توکن (Token)
توکن نوعی ارز دیجیتال است که شبکه بلاک چین خصوصی ندارد و بر بستر یک بلاک چین موجود ایجاد میشود. ایجاد توکن جدید بر اساس فرآیند استخراج نیست؛ بلکه برای افزایش تعداد توکنها، آنها را بر اساس شرایط موجود در پروژه ضرب میکنند. توکن دارایی ارزشمندی است که توسط سرمایهگذاران و کاربران بلاک چین و صرافیهای کریپتوکارنسی معامله میشود.
فیات (Fiat)
یکی دیگر از اصطلاحات رایج بازار رمز ارزها که در واژه نامه کریپتوکارنسی سایت بیت میت قرار دارد، فیات است. فیات اصطلاحی رایج برای ارزهای دولتی نظیر پوند انگلستان، دلار آمریکا، ین ژاپن و… است. در یک کانسپت گستردهتر، از کلمه Fiat میتوان برای توصیف هر ارزی که توسط یک مقام یا موسسه مرکزی کنترل میشود، استفاده کرد. بیت کوین اولین ارز دیجیتالی است که با طراحی غیرمتمرکز خود، در نقطه مقابل ارزهای فیات قرار گرفت و آنها را به چالش کشاند.
وایت پیپر (Whitepaper)
وایت پیپر سندی است که هدف یک پروژه کریپتوکارنسی و شیوه عملکرد آن را توضیح میدهد. وایت پیپر بیانکننده ویژگیها، اهداف و راهنمای فناوری یک ارز دیجیتال است. وایت پیپر از اصطلاحات رایج در واژه نامه کریپتوکارنسی است که برای معرفی پروژه به سرمایهگذاران، کاربران و مخاطبان بالقوه طراحی شده است.
سند Whitepaper رمز ارزها معمولاً در قالب دانشگاهی نوشته میشود و حاوی اطلاعات فنی، آمار و نمودارهای گوناگون است. بنیانگذار یک ارز دیجیتال جدید، وایت پیپر پروژه خود را پیش از راهاندازی و با هدف جذب مخاطبان بیشتر منتشر میکند. در مواقعی که بنیانگذار بخواهد برای جمعآوری سرمایه از ICO استفاده کند، اهمیت وایت پیپر دوچندان خواهد شد.
ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)
ساتوشی ناکاموتو نام مستعار شخص یا گروهی است که در سال ۲۰۰۸ مفهوم ارز دیجیتال را به جهانیان معرفی و همچنین به توسعه اولین نرمافزار بیت کوین کمک کرد. ساتوشی ناکاموتو تا سال ۲۰۱۰ درزمینه ایجاد بیت کوین و بلاک چین فعال بود و پسازآن خبری از او در دسترس نیست.
ناکاموتو اولین شخصی نبود که به مفهوم ارز دیجیتال توجه کرد؛ اما فردی بود که یک مشکل اساسی برای پذیرش عمومی رمز ارزها در سراسر جهان را برطرف کرد! برخلاف ارز کاغذی (فیات)، ارز دیجیتال میتوانست تکراری شود. ساتوشی ناکاموتو مشکلی که امروزه با نام «دو بار خرج کردن» یا Double Spending میشناسیم را حل کرد.
ساتوشی (Satoshi)
ساتوشی کوچکترین واحد ارز دیجیتال بیت کوین است که میتوان آن را در بازار کریپتوکارنسی خرید و فروش کرد. این نام از ساتوشی ناکاموتو برگرفتهشده که بنیانگذار پروتکل مورد استفاده در بلاکچین و ارز دیجیتال بیت کوین است. نسبت ساتوشی به بیت کوین معادل ۱۰۰ میلیون ساتوشی به یک BTC است.
ازآنجاییکه ارزش سکه بیت کوین بهصورت تصاعدی افزایش پیدا کرده، کاربران بسیار کمی قادر به خرید یک سکه بیت کوین کامل هستند. تقسیم یک BTC به واحدهای بسیار کوچک، انجام تراکنشهای بیت کوین را بسیار آسان میکند و آن را در دسترس همه خریداران قرار میدهد.
دامیننس (Dominance)
دامیننس از اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال و شاخصی است که کل ارزش یک دارایی دیجیتال نسبت به ارزش کل بازار کریپتوکارنسی را نشان میدهد. دامیننس معمولاً به ارزشگذاری بیت کوین و تا حدی اتریوم، نسبت به ارزشگذاری کل بازار رمز ارزها اشاره دارد. شاخص دامیننس بیت کوین توسط سایت coinmarketcap.com ارائه میشود. این معیار با هدف نشان دادن ماهیت اساسی بیت کوین در بازار کریپتوکارنسی و تأکید بر ارزش بسیار بزرگ آن در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال ایجاد شده است.
در حل حاضر بیت کوین با دامیننس ۴۱.۲۶%، بزرگترین ارز دیجیتال جهان است. اتریوم پس از بیت کوین با در اختیار داشتن ۱۹.۴۱% از ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال، در رتبه دوم قرار دارد. وبسایت Coinmarketcap شاخص دامیننس را برای تمام ارزهای دیجیتال موجود در بازار ارائه کرده است.
توکن سوزی (Burning)
توکن سوزی از دیگر اصطلاحات ارز دیجیتال است که در این واژه نامه کریپتوکارنسی به آن پرداخته شده است. توکن سوزی یا سوزاندن توکنها به این معنی است که کاربران قادر هستند توکنها یا سکههای خود را از گردش بازار خارج کنند و موجب کاهش تعداد سکههای در حال استفاده شوند.
این توکنها به یک کیف پول دیجیتال منتقل میشوند که بهجز دریافت سکهها، برای هیچ نوع تراکنش دیگری قابل استفاده نخواهد بود. این کیف پول خارج از شبکه است و دیگر نمیتوان از توکنهای موجود در آن استفاده کرد. چنین والتهایی، «سوزنده» یا «خورنده» نامیده میشوند.
پس از توکن سوزی، تعداد توکنها یا سکههای موجود در بازار کاهش مییابد. گروهی از سرمایهگذاران معتقدند که Burning موجب افزایش ارزش ارزهای دیجیتال موجود میشود. البته تاکنون هیچ ادله رسمی مبنی بر تأیید این ادعا پیدا نشده است.
شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index)
شاخص ترس و طمع از کاربردیترین مفاهیم و اصطلاحات حوزه ارز دیجیتال است. شاخص ترس و طمع کریپتو یک مقدار واحد بین ۱ تا ۱۰۰ است. اگر مقدار این شاخص دقیقاً ۱ باشد، این مفهوم را میرساند که بازار کریپتو سقوط خواهد کرد؛ زیرا مردم ترس شدیدی را تجربه میکنند و مشغول فروش داراییهای خود و خروج آنها از بازار هستند. از سوی دیگر، عدد ۱۰۰ به این معنی است که بازار در آستانه اصلاح است و مردم با طمع بسیار زیاد در پی خرید داراییهای بیشتری هستند.
بیشتر بخوانید: شاخص ترس و طمع بیت کوین و ارزهای دیجیتال؛ نحوه محاسبه و روش استفاده
بهطورکلی، شاخص ترس و طمع را میتوان به چند قسمت تقسیم کرد:
- اگر شاخص بین ۱ تا ۲۴ باشد، نشاندهنده ترس شدید در بازار است
- اگر شاخص بین ۲۴ تا ۵۰ باشد، نشاندهنده ترس در بازار است
- اگر شاخص دقیقاً روی ۵۰ باشد، نشاندهنده بیطرفی در بازار است
- اگر شاخص بین ۵۱ تا ۷۴ باشد، نشاندهنده وجود طمع در بازار است
- اگر شاخص هر عددی بالاتر از ۷۴ باشد، نشاندهنده طمع شدید در بازار است
آلت سیزن (Alt Season)
آلت سیزن یا آلت کوین سیزن به یک بازه زمانی در بازار ارزهای دیجیتال گفته میشود که سکههای جایگزین تمایل دارند از ارزهای دیجیتال پیشرو -نظیر بیت کوین- بهتر عمل کنند. سکه جایگزین یا آلت کوین، اصطلاحی است که عموماً برای معرفی هر ارز دیجیتالی که بیت کوین نیست، استفاده میشود. درواقع Alt Season دوره کوتاهی است که در آن جریان مالی از بیت کوین خارج و وارد آلت کوینها میشود.
معمولاً این اتفاق زمانی رخ میدهد که سرمایهگذاران سرمایه خود را از بیت کوین خارج کرده و به دیگر ارزهای دیجیتال منتقل میکنند. هنگامیکه قیمتها شروع به افزایش میکنند، سرمایهگذاری FOMO شروع و منجر به ایجاد یک اثر گلوله برفی (Snowball) میشود. این موضوع برای مدت کوتاهی باعث افزایش نجومی قیمت آلت کوینها میگردد. این دوران با نام آلت سیزن شناخته میشود و از اصطلاحات ارز دیجیتال و بازار کریپتو به شمار میآید.
واچ لیست (Watchlist)
واچ لیست یا فهرست پیگیری در کریپتوکارنسی، لیستی از ارزهای دیجیتال است که کاربر علاقهمند به ردیابی و پیگیری روند آنها است. واچ لیست به کاربران و سرمایهگذاران کمک میکند تا آخرین قیمتها و حرکات بازار سکههای موردعلاقه خود برای خرید و فروش را بهسادگی مشاهده کنند. کاربران میتوانند با استفاده از ابزارهایی در این حوزه، اعلانهایی را روی توکنها یا داراییهای دیجیتال موردنظر خود قرار دهند. با این شیوه، آنها از هر تغییری که در روند حرکتی ارز دیجیتال انجام شود، مطلع خواهند شد.
بسیاری از صرافیها و پلتفرمهای معاملاتی ارزهای دیجیتال، امکان ساخت و مشاهده Watchlist را مهیا میکنند. یک واچ لیست اصولی و سازماندهیشده میتواند به شناسایی فرصتهای معاملاتی، پیگیری عملکرد سبد سهام، و نظارت بر توکنهای داغ یا محبوب بازار کمک کند.
فومو (FOMO)
اصطلاح FOMO مخفف Fear Of Missing Out به معنی «ترس از دست دادن» است. فومو در تمام بخشهای زندگی اتفاق میافتد. در حوزه بازارهای مالی نظیر کریپتوکارنسی، فومو یک حالت روانشناختی رایج در بین سرمایهگذاران است. در این حالت، سرمایهگذار ترکیبی از وحشت و حسادت را برای نداشتن موقعیت فعال در یک حرکت قدرتمند بازار که دیگران از آن بهره میبرند، احساس میکند.
فومو در کریپتو، معمولاً به زمانی اشاره دارد که یک روند صعودی شدید اتفاق میافتد و سرمایهگذاران مضطرب هستند که آیا در بازاری با قیمت بالا -به امید ادامه این روند- خرید کنند یا نه! FOMO میتواند در هر بازار مالی اتفاق بیفتد؛ اما عمدتاً در بازار رمز ارزها و برای سرمایهگذاران آماتور که سرمایه محدودی دارند، رخ میدهد.
اصطلاحات مرتبط با انواع ارزهای دیجیتال
آلت کوین (Altcoin)
آلت کوین که از عبارت انگلیسی Alternative Coin برداشت شده، در لغت به معنای «سکه جایگزین» بوده و از پرکاربردترین اصطلاحات حوزه ارز دیجیتال است. بهطورکلی تمامی رمز ارزها و توکنها به غیر از بیت کوین، آلت کوین به شمار میآیند. در صدر آلت کوینهای بازار، اتریوم با نماد ETH قرار دارد که به عنوان دومین رمز ارز مطرح از نظر ارزش بازار (Market Cap) به حساب میآید.
آلت کوینها متعلق به بلاک چینهایی هستند که بهصراحت برای آنها طراحیشدهاند. زمانی که گروهی از توسعهدهندگان با سایرین مخالف هستند و سکه جدیدی را به بازار ارائه میکنند، این سکه یک آلت کوین به شمار میآید.
میم کوین (Memecoin)
میم کوین نوعی ارز دیجیتال است که از میمها (کلیشههای بامزه) و سایر تصاویر وایرال شده آنلاین الهام گرفته است. باوجوداینکه یک Memecoin عملکردی مشابه سایر ارزهای دیجیتال دارد، اما منشأ آن سادهتر است. میم کوینها بسیار جذاب و سرگرمکننده هستند؛ بااینحال، سرمایهگذاری بر روی آنها بسیار پرخطر است.
بیشتر بخوانید: میم کوین (Memecoin) یا ارز دیجیتال شوخی چیست؟
این ارزهای دیجیتال ممکن است ارزش ذاتی کمی داشته یا بهطورکلی فاقد ارزش ذاتی باشند. دوج کوین (DOGE)، شیبا اینو (SHIB) و بیبی دوج کوین (BABYDOGE) جزو میم کوینهای رایج هستند و موارد سرگرمی آنها، بسیار برجستهتر از موارد استفاده عملیاتی آنها هستند.
توکن غیر قابل معاوضه (NFT)
توکن غیرقابلمعاوضه (Non Fungible Token) یا به اختصار NFT یک دارایی دیجیتال است که میتواند به شکل آثار هنری، موسیقی، آیتمهای درون بازی، فیلمها و مواردی از این قبیل ایجاد شود. از این توکنها برای نشان دادن مالکیت اقلام منحصربهفرد استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: توکن غیر قابل معاوضه چیست؟ معرفی NFT به زبان ساده
یک توکن غیرقابلمعاوضه، واحدی منحصربهفرد از دادهها در یک شبکه بلاک چین است که میتواند به اشیاء دیجیتالی یا فیزیکی مرتبط شود و یک سند تغییرناپذیر از مالکیت ارائه دهد. همچنین میتوان از NFT برای دسترسی مالک آن به کالاهای انحصاری، بلیت رویدادهای زنده و دیجیتال یا مرتبط شدن با داراییهای فیزیکی مانند اتومبیل، قایقهای تفریحی و دیگر موارد استفاده کرد.
استیبل کوین (Stablecoin)
استیبل کوین به گروهی از ارزهای دیجیتال گفته میشود که ارزش آنها به ارز، کالا یا ابزار مالی دیگری گرهخورده است. هدف از ایجاد استیبل کوین، ارائه جایگزینی برای رمز ارزهایی نظیر بیت کوین و اتریوم است که نوسانات قیمتی بالایی دارند. این سکهها، سرمایهگذاری در حوزه کریپتو را برای تراکنشهای معمولی، مناسبتر کردهاند.
بیشتر بخوانید: استیبل کوین چیست؟ معرفی شناخته شده ترین استیبل کوین های بازار
یک Stablecoin تلاش میکند تا با مرتبط کردن ارزش بازار خود به برخی از بازارهای خارجی نظیر طلا و دلار، از نوسانات شدید بازار کریپتوکارنسی در امان باشد. تمام استیبل کوینها برای دستیابی به چنین هدفی، دارای ذخیره مالی یا وثیقه هستند. با توجه به رشد سریع بازار ۱۵۳ میلیارد دلاری و پتانسیل بالای استیبل کوین برای اثرگذاری گسترده بر سیستمهای مالی، این نوع ارز دیجیتال همواره توسط رگلاتورها مورد بررسی قرار میگیرد.
اصطلاحات و واژگان تخصصی حوزه بلاک چین
بلاک چین (Blockchain)
بلاک چین از دیگر اصطلاحات حوزه رمز ارزها و به نوعی پایه و اساس صنعت کریپتوکارنسی محسوب میشود.
بلاکچین به یک پایگاه داده یا دفتر کل توزیعشده اطلاق میشود که بین گرههای یک شبکه کامپیوتری به اشتراک گذاشته شده است. هر بلاک چین از تعداد زیادی بلاک تشکیل میشود که سابقه تاریخی تمام تراکنشهای تأییدشده در یک شبکه را نگهداری میکند.
بیشتر بخوانید: بلاک چین (Blockchain) چیست؟ معرفی بلاکچین به زبان ساده
بهعنوان یک پایگاه داده، بلاک چین اطلاعات را بهصورت الکترونیکی در قالب دیجیتال ذخیره میکند. بلاکچینها بیشتر به دلیل ایفای نقش حیاتی در سیستم ارزهای دیجیتال با هدف حفظ و ثبت ایمن و غیر متمرکز تراکنشها شناخته میشوند. نوآوری این سیستم به دلیل حفظ امنیت دادهها بدون دخالت شخص ثالث حقیقی یا حقوقی قابل اعتماد است.
بلاک (Block)
بلاکها ساختار دادهای در پایگاه داده و اجزای تشکیلدهنده بلاک چین هستند. تمام تراکنشهای یک شبکه بلاکچین، بهطور دائم بر روی بلاکها ثبت میشوند. یک Block قبل از تأیید اعتبار تراکنش توسط شبکه، آن را ثبت میکند. درنهایت پس از تأیید اعتبار، بلاک بسته شده و یک بلاک جدید برای تراکنشهای جدید ایجاد میشود که در ابتدا باید اعتبارسنجی شود.
بلاکها با اعداد طولانی که شامل اطلاعات تراکنش رمزنگاریشده از بلاک قبلی و اطلاعات تراکنشهای جدید است، شناسایی میشوند. ارزهای دیجیتال تنها یکی از موارد استفاده Block هستند. بلاکها کاربردهای بسیار گستردهای دارند.
دفتر کل مرکزی (Central Ledger)
یک دفتر کل مرکزی که بهعنوان دفتر کل متمرکز نیز شناخته میشود، شامل تمام حسابهای ثبت معاملات مربوط به داراییها، درآمدها، هزینهها و حقوق صاحبان سهام یک شرکت است. هر چیزی در این دنیا که ارزش مالی داشته باشد، نیازمند یک دفتر کل مرکزی است. بانکها از نمونههای بارز مراکزی هستند که از دفتر کل مرکزی بهره میبرند. برخلاف دفتر کل غیر متمرکز که در فناوری دفتر کل توزیع شده استفاده میشود، از دفتر کل مرکزی برای ثبت فایلهای دیجیتال با شیوه متمرکز بهره میبرند.
دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger)
فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) یک سیستم دیجیتال برای ثبت تراکنش داراییها است. در این فناوری، تراکنشها و جزئیات آنها بهطور همزمان در چندین مکان ثبت میشوند. ازآنجاییکه بلاک چین از نمونههای بارز دفتر کل توزیعشده است، معرفی آن در بین اصطلاحات کریپتوکارنسی ضروری به شمار میآید. برخلاف پایگاه دادههای سنتی، Distributed Ledger فاقد فضای ذخیرهسازی مرکزی یا عملکرد مدیریتی است.
در دفتر کل توزیعشده، هر گره وظیفه پردازش و تأیید یک آیتم را بر عهده دارد. درنتیجه، یک رکورد از هر آیتم ایجاد میشود تا اعضای شبکه در مورد صحت آن به اجماع برسند. از این دفاتر میتوان برای ثبت دادههای ثابت نظیر ثبتنام و دادههای پویا مانند تراکنشهای مالی استفاده کرد.
پاداش بلاک (Block Reward)
پاداش بلاک ازجمله اصطلاحات ارز دیجیتال بسیار آشنا و قابل لمس برای فعالان حوزه کریپتوکارنسی به شمار میآید. پاداش بلاک واحدهایی از جنس ارز دیجیتال است که به ماینرها (Miners) و استیکرها (Stakers) برای فعالیتشان در شبکه بلاک چین پرداخت میشود. این پاداش انگیزهای برای فعالان یک شبکه به وجود میآورد تا تراکنشهای انجامشده را پردازش و تأیید کنند. پاداش بلاک عاملی است که بقای یک شبکه بلاکچین از طریق کاربران آن شبکه را تضمین میکند.
اعتباردهنده (Validator)
اعتباردهنده بلاک چین کسی است که مسئولیت تأیید تراکنشهای یک شبکه بلاک چین را بر عهده دارد. پسازاینکه هر تراکنش توسط اعتبار دهنده تأیید شود، به دفتر کل توزیع شده اضافه خواهد شد و سوابق آن در بلاک چین ثبت میگردد. یک اعتباردهنده نقش مهمی در حفظ امنیت شبکه دارد و به همین دلیل است که پاداش فعالیت خود را با ارزهای دیجیتال دریافت میکند.
اصطلاح Validator بیشتر در شبکههای بلاک چین مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام نظیر اتریوم به کار میرود. در یک سیستم PoS، اعتباردهندهها تا زمانی که توکن بومی شبکه را استیک (Stake) کنند و حضور مؤثری در بلاک چین داشته باشند، پاداش دریافت میکنند. در سیستمهای اثبات کار مانند بیت کوین، اعتباردهنده همان ماینر است که مسائل پیچیده ریاضی را حل میکند تا حق تأیید تراکنشها و دریافت پاداش را به دست آورد.
هش (Hash)
هش یک تابع در ریاضی است که ورودی با طول دلخواه را به یک خروجی رمزنگاریشده آلفانومریک (Alphanumeric) با طول ثابت تبدیل میکند. بنابراین فارغ از مقدار اصلی داده یا اندازه فایل درگیر، هش منحصربهفرد آن همیشه مقدار ثابتی خواهد بود.
نکته مهم این است که امکان مهندسی معکوس هش وجود ندارد. به این معنا که پس از هش کردن یک ورودی و دریافت خروجی، دیگر نمیتوانید آن را به مقدار اولیه برگردانید. درواقع هش عملکردی یکطرفه دارد. از طرفی اگر از تابع هش روی یک داده ثابت استفاده کنید، خروجی همواره مقدار مشخص و ثابتی خواهد بود. هش کردن برای مدیریت بلاک چین در ارزهای دیجیتال ضروری است و یکی از اصطلاحات عامیانه کریپتوکارنسی به شمار میآید.
هش ریت (Hash Rate)
هش ریت یا نرخ هش، به اندازهگیری توان محاسباتی در یک شبکه ارز دیجیتال اثبات کار گفته میشود. از Hash Rate برای تعیین میزان سلامت، امنیت و سختی استخراج یک شبکه بلاک چین نظیر بیت کوین استفاده میشود. هش کدی است که بهصورت تصادفی تولید میشود و هش کردن، فرآیند حدس زدن آن کد است. هر حدس ارسالی توسط رایانههای موجود در شبکه اندازهگیری میشود و هش ریت تعداد حدسهایی است که در هر ثانیه در کل شبکه بلاکچین اثبات کار ثبت میشوند. هش ریت یک شبکه بلاک چین میتواند در طول زمان تغییر کند.
حمله ۵۱ درصدی (Attack 51%)
حمله ۵۱ درصدی یکی دیگر از اصطلاحات ارز دیجیتال است. حمله به بلاکچین ارز دیجیتال توسط گروهی از استخراجکنندگان که بیشتر از ۵۰% هش ریت ماینینگ شبکه را کنترل میکنند، حمله ۵۱ درصدی یا Attack 51% نام دارد. در اختیار داشتن ۵۱% از گرههای شبکه، قدرت تغییر بلاک چین را به طرفهای کنترلکننده آن میدهد.
مهاجمان قادر هستند از تأیید تراکنشهای جدید جلوگیری کنند و همچنین میتوانند پرداختهای بین برخی یا همه کاربران را متوقف کنند. از طرفی، مهاجمان میتوانند تراکنشهایی را که در زمان نرمال تحت کنترل شبکه تکمیلشدهاند را به حالت معکوس دربیاورند. «معکوس کردن» فرآیندی است که به آنها امکان دو برابر کردن سکهها را میدهد. درواقع جلوگیری از بروز چنین فاجعهای، دلیل اصلی ایجاد مکانیسم اجماع اثبات کار است.
تأیید (Confirmation)
در دنیای کریپتوکارنسی، «تأیید» معیاری است که نشان میدهد واقعاً چه تعداد بلاک از زمان اضافه شدن یک تراکنش به بلاک چین گذشته است. هرچه تعداد Confirmationها بیشتر باشد، تراکنش در شرایط امنتری قرار دارد. زمانی که نوبت به تراکنشهای کوچکتر میرسد، خریداران و فروشندگان میتوانند توافق کنند که از تراکنشهای بدون تأیید استفاده کنند. در عوض برای معاملات بزرگتر، طرفها بهطور بالقوه تمایل دارند که منتظر ایجاد بلاکهای بیشتری بمانند.
هر معاملهکننده و همچنین صرافی باید تصمیم بگیرند که چه تعداد Confirmation برای هر سکه یا توکن نیاز است. هیچ عدد مشخص و دقیقی در این مورد وجود ندارد و تعداد تأییدیههایی که موجب ایمنی ۱۰۰% تراکنش میشود، با گذشت زمان افزایش مییابد.
آدرس های فعال (Active Addresses)
یک آدرس بهمحض اینکه مستقیماً وارد یک تراکنش موفق -بهعنوان فرستنده یا گیرنده- شود، آدرس فعال در نظر گرفته خواهد شد. آدرسهای فعال شاخص بسیار خوبی برای نشان دادن تعداد کل کاربران فعال در یک شبکه هستند. برای اینکه یک آدرس، فعال در نظر گرفته شود، باید در تمام شبکههای بلاکچین از جمله بلاکچینهای خصوصی، عمومی، ترکیبی و کنسرسیوم ثبت شود.
شرکتکنندگان در تراکنشهای خارج از زنجیره، واجد شرایط کسب آدرسهای فعال نیستند؛ زیرا برخلاف تراکنشهای درون زنجیره، تراکنشهای خارج از زنجیره بر روی بلاک چین ثبت نمیشوند. در عوض این تراکنشها به شیوههای استاندارد انتقال P2P نظیر تعویض کلیدهای خصوصی و اتصال آنها به کیف پولهای جدید متکی هستند.
نود/گره (Node)
برای ذخیره اطلاعات در شبکه، ابتدا بلاکچین باید آن اطلاعات را در یک سری از دستگاهها یا کامپیوترهای متصل توزیع کند. هریک از این دستگاهها، یک گره یا نود نامیده میشوند. تمام گرههای مرتبط با شبکه بلاک چین با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند تا بتوانند اطلاعات تراکنشها را انتقال دهند و درنهایت بلاکهای جدیدی را در شبکه بلاک چین ایجاد کنند.
هدف اصلی یک Node، تأیید هر تراکنش پیش از ذخیره دائمی بهعنوان یک بلاک است. اگر بلاک چین را ستون فقرات ارزهای دیجیتال در نظر بگیریم، گرهها پایه و اساس بلاکچین هستند و موجب عملکردی میشوند که از یک شبکه اصولی انتظار داریم. به همین دلیل، گره یکی از مهمترین اصطلاحات ارز دیجیتال است که باید در واژه نامه کریپتوکارنسی گنجانده شود.
اجماع (Consensus)
اجماع فرآیندی است که طی آن گروهی از همتایان -یا گرهها- در یک شبکه تعیین میکنند که کدام تراکنشهای بلاک چین معتبر و کدام تراکنشها نامعتبر هستند. مکانیسم اجماع روشهایی هستند که برای دستیابی به این توافق استفاده میشوند. درواقع اجماع شامل مجموعه قوانینی است که از شبکه در برابر هک و سایر حملات سایبری مخرب محافظت میکند.
مکانیسم اجماع شامل پروتکلها، الگوریتمها یا سایر سیستمهای رایانهای است که شبکههای ارز دیجیتال برای حفظ امنیت بلاکچین و تأیید صحت تراکنشها از آن استفاده میکنند. بسته به نوع بلاک چین و کاربرد آن، انواع گوناگونی از مکانیسم اجماع وجود دارند. اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) از پرکاربردترین و محبوبترین شیوههای اجماع در بلاک چین هستند.
فورک (Fork)
فورک ازجمله اصطلاحات ارز دیجیتال است و زمانی اتفاق میافتد که یک جامعه تغییری در پروتکل بلاک چین یا مجموعه قوانین اساسی ایجاد کند. زمانی که این اتفاق رخ دهد، زنجیره شبکه از هم جدا میشود. درنهایت یک بلاکچین دوم به وجود میآید که ضمن اشتراک تمام وقایع و تاریخچه خود با نسخه اصلی، به سمتوسوی جدیدی پیش میرود.
اتریوم نمونهای از یک شبکه بلاک چین ممتاز و صاحب دومین ارز دیجیتال معتبر در جهان است که از فورک استفاده کرده است. بهطورکلی، Fork به دو دسته هارد فورک و سافت فورک تقسیم میشود که هرکدام بصورت جداگانه از مهمترین رخدادهای یک بلاکچین محسوب میشوند.
هارد فورک (Hard Fork)
هارد فورک تغییری در پروتکل و قوانین بلاکچین است که با موارد گذشته سازگار نیست و همه کاربران را ملزم میکند تا نرمافزارهای خود را برای ادامه حضور و مشارکت در شبکه به روز کنند. پس از یک رویداد هارد فورک، شبکه بلاک چین به دو نسخه جداگانه تقسیم میگردد. یک نسخه از پروتکلها و قوانین جدید تبعیت میکند و دیگری بر اساس قوانین گذشته بلاک چین به کار خود ادامه میدهد.
اتریوم در سال ۲۰۱۶ به دلیل مشکلات امنیتی و هک سیستم خود، هارد فورک شد. پسازآن، زنجیره اصلی به دو زنجیره اتریوم و اتریوم کلاسیک تبدیل شد. دیگر نمونه هارد فورک مربوط به سال ۲۰۱۷ است که طی آن، زنجیره اصلی بیت کوین به دو زنجیره مجزای بیت کوین و بیت کوین کش تقسیم شد.
سافت فورک (Soft Fork)
سافت فورک یک تغییر سازگار با گذشته در قوانین و پروتکلهای بلاکچین است. در این فورک هم قوانین جدیدی اعمال میشوند؛ با این تفاوت که نیازی به ارتقای نرمافزار توسط کاربران وجود ندارد. پس از یک رویداد سافت فورک، ماینرها و اعتبارسنجهای شبکه از قوانین جدید پیروی کرده و خود را با تغییرات سازگار میکنند. سایر اعضای شبکه که نخواهند از پروتکل جدید پیروی کنند، نمیتوانند بلاکهایی که با استفاده از قوانین بهروز شده ایجاد شدهاند را تأیید کنند.
ازآنجاییکه Soft Fork با گذشته شبکه سازگار است، منجر به تقسیم شبکه و ایجاد یک بلاکچین جدید نمیشود. در عوض، به شبکه و کاربران اجازه میدهد تا بهتدریج با قوانین جدید سازگار شوند و درعینحال به پروتکلهای گذشته نیز دسترسی داشته باشند.
شاردینگ (Sharding)
شاردینگ یک تکنیک پارتیشنبندی پایگاه داده توسط کمپانیهای دارنده بلاک چین با هدف بهبود مقیاسپذیری (Scalability) شبکه است. این تکنیک تعداد تراکنشهایی که در هر ثانیه در شبکه پردازش میشوند را به طرز محسوسی افزایش میدهد.
شاردینگ کل پایگاه داده را به اجزای کوچکتری تبدیل میکند که هرکدام از آنها یک شارد (Shard) نامیده میشوند. هر شارد دارای دادههای خاصی است که آن را از سایر شاردها متمایز میکند.
شاردینگ قادر است به کاهش تأخیر یا کندی شبکه کمک کند. بااینحال، تعدادی از کارشناسان در مورد امنیت این تکنیک نگران هستند. درواقع با پارتیشنبندی پایگاه داده و ایجاد قطعات کوچکتر، شاردها میتوانند مورد حمله سایبری قرار بگیرند. شاردینگ از جدیدترین اصطلاحات ارز دیجیتال بوده و جالب است بدانید که بلاک چین اتریوم قصد دارد آن را در سال ۲۰۲۳ بر روی شبکه خود اجرا کند.
اثبات سهام (PoS)
اثبات سهام یا Proof of Stake که بهاختصار با PoS نشان داده میشود، یک مکانیسم اجماع ارز دیجیتال برای پردازش تراکنشها و ایجاد بلاکهای جدید در یک شبکه بلاک چین است. مکانیسم اجماع اثبات سهام از مهمترین اصطلاحات ارز دیجیتال و روشی برای اعتبارسنجی ورودیها در پایگاه داده توزیعشده و همچنین ایمن نگهداشتن پایگاه داده است.
زمانی که در مورد کریپتوکارنسی صحبت میکنیم، این پایگاه داده، بلاکچین نامیده میشود. درواقع مکانیسم اجماع PoS وظیفه ایمن نگهداشتن بلاک چین را بر عهده دارد.
بیشتر بخوانید: الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) چیست و چگونه کار می کند؟
الگوریتم اثبات سهام در برابر حملات سایبری احتمالی مقاومت بالایی دارد و سود حاصل از حمله را برای هکرها به حداقل میرساند. همچنین این الگوریتم میزان کار محاسباتی موردنیاز برای تأیید تراکنشها و بلاکهای جدید را کاهش میدهد. در یک بلاک چین اثبات سهام، کاربران سکههای خود را بهعنوان وثیقه -استیکینگ- نزد بلاکچین قرار میدهند. این کاربران علاوه بر شرکت در اعتبارسنجی بلاکها، شانس تبدیلشدن به یک اعتبارسنج را پیدا میکنند.
اثبات کار (PoW)
اثبات کار یا Proof of Work یک مکانیسم اجماع غیر متمرکز است که اعضای شبکه را ملزم به تلاش برای حل یک معمای ریاضی میکند. این مکانیسم بهطور گسترده در استخراج ارزهای دیجیتال با هدف اعتبارسنجی تراکنشها و استخراج توکنهای جدید استفاده میشود. بیت کوین اولین ارز دیجیتال در جهان است که در شبکه بلاک چین خود از مکانیسم PoW استفاده کرد و همچنان بر پایه همین الگوریتم استوار است.
اثبات کار فرمی از افزودن بلاکهای جدید تراکنشها به بلاک چین یک ارز دیجیتال است. در این سناریو، کار (Work) در حال تولید یک هش است که با هش هدف در بلاک فعلی مطابقت دارد. استخراج کننده ارز دیجیتال که این اقدامات را انجام میدهد، حق اضافه کردن آن بلاک به شبکه بلاک چین و دریافت پاداش استخراج را به دست میآورد.
اثبات تاریخ (PoH)
اثبات تاریخ یا Proof of History یکی دیگر از مکانیسمهای اجماع در بلاک چین است که توسط شبکه سولانا (Solana) معرفی شد. PoH تکنیکی برای ادغام زمان در بلاک چین است و حین پردازش بلاکهای جدید، موجب کاهش بار روی نودهای شبکه میشود. هر گره مستقر در الگوریتم اثبات تاریخ، دارای یک ساعت داخلی است که رویداد و زمان انجام آن را تأیید میکند.
اثبات تاریخ بر «سد زمانی» غلبه کرده و با کاهش بار پردازش، موجب سریعتر و سبکتر شدن شبکه شده است. کارمزد کم و مقیاسپذیری بالا از مهمترین ویژگیهای مکانیسم اجماع اثبات تاریخ هستند. در بین اصطلاحات ارز دیجیتال، PoH مفهوم جدیدی بوده که بهسرعت در حال پیشرفت است.
کلید عمومی (Public Key)
کلید عمومی یک کد رمزنگاری است و به کاربران این امکان را میدهد که تراکنشهای ارز دیجیتال را در حساب کاربری شخصی خود دریافت کنند. Public Key شامل یک رشته طولانی از کاراکترهای آلفانومریک (حروف و اعداد) است که به حفظ امنیت موجودی کاربر در یک اکوسیستم دیجیتال کمک میکند. این کد رمزنگاری با یک کلید خصوصی جفت میشود.
هر فردی میتواند تراکنشها را به کلید عمومی ارسال کند؛ بنابراین بدون هیچگونه نگرانی، همواره میتوانید کلید عمومی خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. ممکن است صفحات کمک مالی برای تولیدکنندگان محتوا یا خیریهها را مشاهده کرده باشید که برای آدرسدهی از کلید عمومی استفاده میکنند. بهاینترتیب، هرکسی میتواند کمک مالی کند؛ اما باز کردن حساب و دسترسی به وجوه اهدایی، به کلید دیگری نیاز دارد!
کلید خصوصی (Private Key)
کلید خصوصی از دیگر اصطلاحات ارز دیجیتال و شامل رشتهای طولانی از کاراکترهای آلفانومریک است. کلید خصوصی با یک کلید عمومی جفت میشود و امکان اثبات مالکیت یا خرج کردن وجوه مربوط به همان آدرس عمومی را برای کاربر فراهم میکند. یک Private Key میتواند اشکال مختلفی داشته باشد. کد باینری ۲۵۶ کاراکتری، کد ۶۴ رقمی هگزادسیمال و کد QR ازجمله فرمهای متمایز کلید خصوصی هستند.
شما میتوانید از یک کلید خصوصی برای تولید کلید عمومی متناظر با آن استفاده کنید؛ اما فرآیند برعکس آن به دلیل عملکرد یکطرفه «Trapdoor» غیرممکن است. از طرفی، شما میتوانید هر تعداد کلید عمومی را به یک کلید خصوصی متصل کنید.
توجه: هرگز کلید خصوصی خود را بهصورت عمومی منتشر نکنید و آن را در دسترس هیچ فردی قرار ندهید.
لایه اول (Layer One)
اصطلاح لایه اول (Layer 1) که بهاختصار با L1 نشان داده میشود به زنجیره اساسی و سطح پایه در یک شبکه بلاک چین اشاره دارد. بلاکچین لایه اول ضروریترین خدمات را برای یک شبکه فراهم میکند. ثبت تراکنشها در دفتر کل عمومی و تضمین امنیت کافی در شبکه، بعضی از مهمترین خدمات لایه اول هستند.
امنیت، مقیاسپذیری و عدم تمرکز، سه ویژگی اساسی شبکه بلاکچین هستند که بر اساس مکانیسم اجماع موجود در پلتفرم مشخص میشوند. این سه مورد بهعنوان «سهگانه بلاک چین» شناخته میشوند. در ابتدا سعی میشود تمام اجزای این سهگانه در لایه اول پوشش داده شوند. بااینحال، بهندرت این اتفاق میافتد! هر آیتمی که بهطور کامل در Layer 1 پوشش داده نشود، در لایه دیگری به آن پرداخته خواهد شد.
لایه دوم (Layer Two)
لایه دوم (Layer 2) به هر نوع شبکه پوششی اطلاق میشود که بر بستر شبکه اصلی بلاک چین -لایه اول- ساخته میشود. زمانی که نتوان بخشهایی از سهگانه بلاکچین را در لایه اول پوشش داد، وجود لایه دوم ضروری است.
Layer 2 یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال است که آشنایی با آن نقش مهمی در درک بهتر عملکرد بلاک چین دارد. بهطورمعمول، پروتکلهای لایه دوم برای کاهش بار، کاهش تراکم و ارتقای قدرت عملیاتی شبکه اصلی بهینه شدهاند. وجود این لایه برای جلوگیری از وابستگی بیشازحد شبکه به لایه اول و از بین بردن احتمال فروپاشی آن، ضروری است.
پروتکلهای L2 را میتوان بهعنوان راهحلهای ثانویه در نظر گرفت که با در نظر گرفتن مورد خاصی، برای بهینهسازی عملکرد اصلی یک بلاک چین طراحی شدهاند. همانند مکانیسمهای اجماع که شخصیت لایه اول را شکل میدهند، راهحلهای مقیاسپذیری نیز تعریفکننده شخصیت لایه دوم شبکه هستند.
استاندارد ERC-20
استاندارد ERC-20 به استاندارد اسکریپت نویسی مورد استفاده در شبکه بلاک چین اتریوم اشاره دارد. این استاندارد فنی شامل تعدادی از قوانین و اقدامات و مراحلی است که یک توکن یا قرارداد هوشمند مبتنی بر اتریوم دنبال میکند، تا بتوان آن را پیادهسازی کرد.
درواقع، ERC-20 امکان مبادله توکنهای مختلف با قرارداد هوشمند را در شبکه اتریوم فراهم میکند. نحوه انتقال توکنها، کل عرضه توکنها و تأیید تراکنشها برخی از قوانین موجود در این استاندارد هستند.
تعامل با توکنهای ERC-20، نیازمند استفاده از رمز ارز ETH است. برای مثال اگر بخواهید ۱۰۰ توکن ABC را برای فردی ارسال کنید، باید مقدار کمی ETH نیز برای انجام تراکنش ضمیمه کنید. امروزه بسیاری از ارزهای دیجیتال ساده و توکنهای غیر قابل معاوضه نیز بر پایه استاندارد ERC-20 بنا شدهاند. همین موضوع سبب شده تا این استاندارد به یکی از اصطلاحات رایج در بازار کریپتو مبدل شود و در این لغت نامه ارز دیجیتال قرار بگیرد.
سالیدیتی (Solidity)
سالیدیتی یک زبان برنامهنویسی شیءگرا سطح بالا است که عمدتاً برای بلاک چین اتریوم به کار میرود. زبان برنامهنویسی Solidity یکی از قدرتمندترین ابزارها برای نوشتن قراردادهای هوشمند بر بستر بلاکچین اتریوم است.
سالیدیتی با ماشین مجازی اتریوم (EVM) تعامل دارد که لایه انتزاعی بین ماشین اجرایی و کدهای برنامهنویسی است. این زبان محبوب تحت تأثیر زبانهای برنامهنویسی معتبری نظیر پایتون (Python)، جاوا اسکریپت (Java Script) و سی پلاس پلاس (C++) قرار دارد.
ازآنجاییکه کدهای سالیدیتی مستقیماً توسط EVM کامپایل نمیشوند، ابتدا باید توسط دستورالعملهای یک ماشین سطح پایین به نام Opcodes کامپایل شوند. افرادی که دانش برنامهنویسی خوبی داشته باشند، بهراحتی میتوانند با زبان سالیدیتی نیز کار کنند. زبان Solidity ساخت برنامههای جدید، پیچیده و خودکار نظیر برنامههای مالی، بازیها، برنامههای مدیریتی و غیره را امکانپذیر کرده است.
واژگان مرتبط با استخراج و ماینینگ ارزهای دیجیتال
استخراج (Mining)
استخراج ارزهای دیجیتال که بهعنوان ماینینگ (Mining) شناخته میشود، فرآیندی برای ایجاد سکههای جدید است. فرآیند استخراج سکههای جدید، شامل این مراحل است:
- حل معماهای پیچیده ریاضی
- اعتبارسنجی تراکنشهای ارز دیجیتال در شبکه بلاک چین
- افزودن آنها به دفتر کل توزیعشده با هدف ردیابی آسان
استخراج از شیوههای رایج و محبوب کسب درآمد در شبکههایی است که از سیستم اجماع اثبات کار بهره میبرند. افراد برای انجام فرآیند Mining، از سختافزارهایی نظیر پردازنده گرافیکی، پردازنده مرکزی و ASIC استفاده میکنند.
بیشتر بخوانید: استخراج ارز دیجیتال به چه معنی است و چگونه انجام می شود؟
استخراج کننده (Miner)
اشاره کردیم که استخراج از اصطلاحات مهم در ارز دیجیتال است و به ایجاد سکههای جدید در بلاک چین گفته میشود. بهطورکلی، تمام دستگاههایی که برای ماینینگ سکههای دیجیتال استفاده میشوند، استخراجکننده نام دارند.
یک استخراجکننده یا ماینر، میتواند اشکال و ظواهر گوناگونی داشته باشد. برای نمونه، دستگاه ASIC که یکی از ماینرهای قدرتمند به شمار میآید، شبیه به یک کیس کامپیوتر کوچک است. بسته به ارز دیجیتالی که قصد استخراج آن را داشته باشید، نوع دستگاه نیز تغییر خواهد کرد. ریگهای استخراج که از پردازندههای گرافیکی و پردازندههای مرکزی قدرتمند بهره میبرند، از دیگر نمونههای استخراجکنندهها هستند.
هاوینگ (Halving)
در فضای ارزهای دیجیتال، اصطلاح هاوینگ به فرآیندی اطلاق میشود که نرخ انتشار سکههای جدید را کاهش میدهد. اگر بخواهیم دقیقتر توضیح دهیم، هاوینگ کاهش دورهای یارانه بلاکی است که به ماینرها داده میشود. Halving تضمین میکند که یک دارایی کریپتو از نرخ صدور ثابتی پیروی کند تا درنهایت به حداکثر عرضه خود برسد. هاوینگ فرآیندی است که هر چهار سال اتفاق میافتد.
زمانی که صحبت از هاوینگ باشد، معمولاً بیت کوین اولین سکه دیجیتالی است که در ذهن تداعی میشود. با شروع بلاک پیدایش BTC، در ابتدا یارانه هر بلاک برابر ۵۰ سکه BTC بود. سپس در سال ۲۰۱۲ به ۲۵ سکه، در سال ۲۰۱۶ به ۱۲.۵ سکه و در سال ۲۰۲۰ به ۶.۲۵ سکه BTC کاهش پیدا کرد. پس از به وقوع پیوستن ۳۲ هاوینگ، دیگر بیت کوین جدیدی استخراج نخواهد شد. در این مرحله، حداکثر عرضه این سکه دیجیتال به ۲۱ میلیون بیت کوین خواهد رسید.
استخر استخراج (Mining Pool)
استخر استخراج یا استخر ماینینگ شامل گروهی از افراد استخراجکننده ارز دیجیتال است که منابع محاسباتی خود را روی یک شبکه بلاک چین ترکیب میکنند. با این اقدام، احتمال یافتن یک بلاک جدید یا استخراج موفقیتآمیز ارز دیجیتال را تقویت میکنند.
اگر استخر استخراج موفق باشد و بتواند ارزهای دیجیتال و بلاکهای جدیدی استخراج کند، پاداش حاصل از آن نیز بین شرکتکنندگان یا اعضای استخر تقسیم میشود. جوایز و پاداشها از جنس ارز دیجیتال هستند و هر فرد بر اساس قدرت پردازش یا میزان فعالیت خود، سهم مشخصی را دریافت میکند.
اصطلاحات عامیانه و غیر رسمی بازار رمز ارزها
هودل (HODL) – هولد
هودل (HODL) مخفف عبارت Hold On for Dear Life و یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال است. هودل یک میم (Meme) رمزنگاری محبوب است که بسیاری از اوقات با کلمه هولد (HOLD) اشتباه گرفته میشود.
سرچشمه این اصطلاح مربوط به یک مجمع بیت کوین در دوران آشفتگی بازار در اواخر سال ۲۰۱۳ است. در این گردهمایی، یک سرمایهگذار اذعان داشت که بسیاری از سرمایهگذاران مهارت کافی برای کسب سود از معاملات کوتاهمدت در بازار پر نوسان کریپتوکارنسی را ندارند. این فرد از چنین سرمایهگذارانی خواست تا فقط بیت کوین را بخرند و در کیف پولهای خود نگهداری کنند.
از آن زمان تاکنون، هودل در بین کاربران بسیار محبوب شده و حتی زمانی که قیمت BTC روند نزولی دارد، بسیاری از افراد آن را HODL میکنند. معمولاً این اقدام باعث کسب سود میشود و بسیاری از سرمایهگذاران از آن بهره میبرند.
گاوها (Bulls)
برخی از سرمایهگذاران در بازار کریپتوکارنسی و دیگر بازارهای مالی، به گاوها تشبیه میشوند. گاو به سرمایهگذاری گفته میشود که اعتقاد دارد بازار در حال رشد است و بر همین اساس اقدام به خرید ارزهای دیجیتال میکند. نام گاو یا Bull از آنجایی نشاءت میگیرد که گاو با فشار دادن شاخهای خود به سمت بالا حمله میکند. این حرکت شبیه به یک بازار رو به رشد است.
خرس ها (Bears)
برخی دیگر از سرمایهگذاران در بازار ارزهای دیجیتال و سایر بازارهای مالی، به خرسها تشبیه میشوند. خرس سرمایهگذاری است که اعتقاد دارد بازار روندی نزولی در پیش خواهد گرفت و از همین رو، اقدام به فروش ارزهای دیجیتال خود میکند. خرس در زمان حمله به طعمه خود، پنجههایش را از بالا به سمت پایین میکشد که شبیه به یک روند نزولی در بازار است. ازاینرو به چنین سرمایهگذارانی خرس گفته میشود.
بازار گاوی (Bullish Market)
بازار گاوی یکی از اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال است و بهطورکلی به شرایط اقتصادی مطلوب اشاره دارد. درواقع بازار گاوی به این معناست که روند بازار صعودی است و سرمایهگذاران احساسات مثبتی در مورد رشد بازار دارند. افزایش مداوم قیمت داراییهای دیجیتال در چنین بازاری، اغلب همراه با اقتصادی قوی و سطوح بالای اشتغال همراه است.
بازار گاوی دورهای است که اکثر سرمایهگذاران در حال خرید ارزهای دیجیتال هستند؛ اعتماد در بازار بالاست؛ و قیمتها در حال رشد هستند. اگر بازار کریپتوکارنسی در حالت Bullish Market قرار بگیرد، به این معنی است که ارزش رمز ارزها افزایش چشمگیری پیدا میکند.
بازار خرسی (Bearish Market)
بازار خرسی از اصطلاحات ارز دیجیتال است و بهطورکلی به شرایط اقتصادی نامطلوب اشاره دارد. در چنین بازاری، سرمایهگذاران با ترس و دلهره فعالیت میکنند؛ سطح اعتماد بسیار پایین است؛ و هم قیمتها و هم تقاضا در حال کاهش هستند. قطعاً هیچکس بازار خرسی را دوست ندارد؛ اما پس از خوابیدن گردوغبار، معمولاً فرصتهای خرید خوبی ایجاد میشوند.
پسازاینکه در Bearish Market قیمتها به پایینترین حد خود رسیدند، علاقه سرمایهگذاران به خرید داراییهای دیجیتالی که حالا کمارزش شدهاند، افزایش مییابد. به همین دلیل است که از نگاه تاریخی، همواره یک بازار گاوی در ادامه یک بازار خرسی ایجاد میشود.
تله گاوی (Bull Trap)
تله گاوی نوعی اشتباه بنیادی است که یک معاملهگر با ایمان بیشازحد و نگاهی احساسی به رشد یک ارز دیجیتال مرتکب میشود. سرمایهگذاران و معاملهگران با این باور که قیمت افزایش خواهد یافت یا حتی فقط به دلیل FOMO، از این فرصت برای خرید ارزهای دیجیتال بیشتر استفاده میکنند.
بااینحال بعد از تکمیل تمام خریدها، کاهش تقاضا در بازار باعث کاهش قیمت میشود. اگر کاهش قیمت ادامه پیدا کند، سرمایهگذاران با هدف کاهش میزان ضرر خود، وسوسه میشوند که ارزهای خود را بفروشند. بااینوجود، این اقدام معمولاً باعث یک مارپیچ نزولی شدیدتر میشود. تله گاوی از اصطلاحات ارز دیجیتال و دیگر بازارهای مالی است.
تله خرسی (Bear Trap)
تله خرسی نشانه اشتباهی است که نشان میدهد قیمتها در بازار کریپتوکارنسی در شرف سقوط هستند؛ درحالیکه واقعاً اینطور نیست. سرمایهگذاری که انتظار دارد قیمت ارزهای دیجیتال کاهش پیدا کند، وسوسه میشود که توکنها و سکههای خود را به فروش برساند و از ضرر پیش رو جلوگیری کند.
بااینحال، در تله خرسی، سرمایهگذار سیگنال بازار را بهاشتباه تحلیل کرده و قیمتها ثابت میمانند یا حتی به روند صعودی خود ادامه میدهند. هر سرمایهگذاری که ارزهای دیجیتال خود را در این وضعیت حفظ کند و در دام تله خرسی نیفتد، فرصت مناسبی برای کسب سود و درآمد خواهد داشت. تله خرسی از اصطلاحات مهم در واژه نامه کریپتوکارنسی است.
نهنگ (Whale)
نهنگ یکی دیگر از اصطلاحات ارز دیجیتال است که احتمالاً برایتان آشنا باشد. نهنگ بازار کریپتوکارنسی یا صرفاً نهنگ، نوعی جامعه در حوزه رمز ارزها است که به افراد یا نهادهایی اطلاق میشود که مقادیر زیادی ارز دیجیتال را در اختیار دارند. درواقع حجم دارایی دیجیتال یک نهنگ آنقدر زیاد است که پتانسیل دستکاری و اعمال تغییرات در ارزشگذاری توکنها یا سکهها را دارد.
رسیدن به وضعیت نهنگ در دنیای رمز ارزها، موضوعی قابلبحث و جذاب است. معمولاً کاربران یک جامعه بر این باورند که در اختیار داشتن درصد زیادی از سکههای موجود، یک حساب کاربری را تبدیل به نهنگ میکند. بهطورکلی، نهنگها بیشتر از ۱۰% از تعداد کل یک ارز دیجیتال بخصوص را در اختیار دارند. بنابراین یک جامعه کریپتوکارنسی میتواند بهصورت همزمان شاهد حضور چند نهنگ باشد.
بالاترین نرخ تاریخی (All Time High – ATH)
بالاترین نرخ تاریخی که بهاختصار با ATH نمایش داده میشود، به بالاترین قیمتی که یک رمز ارز در طول تاریخ معاملات خود به آن رسیده است، اشاره دارد. بهعنوانمثال، ارز دیجیتال بیت کوین در تاریخ ۱۰ نوامبر ۲۰۲۱ به بالاترین نرخ تاریخی خود رسید که معادل ۶۸۷۹۸.۶۳ دلار است. در مقابل، اصطلاحی بهعنوان پایینترین نرخ تاریخی (ATL) را نیز داریم که پایینترین ارزش ارز دیجیتال در تمام دوران حضورش در بازار را نشان میدهد.
بیشتر بخوانید: نمودار رشد قیمت بیت کوین از ابتدا تاکنون؛ چارت قیمت BTC از سال ۲۰۰۹
سرمایهگذاران حرفهای از بالاترین نرخ تاریخی بهعنوان معیاری برای ارزش بالقوه یک ارز دیجیتال استفاده میکنند. سرمایهگذاران مشتاق یک ارز دیجیتال تمایل دارند ATH را در نمودارهای خود بهصورت خطی در آینده تعمیم دهند. ATH از رایجترین اصطلاحات دنیای کریپتو است. برای مشاهده بالاترین نرخ تاریخی تمام ارزهای دیجیتال، به وبسایت Coinmarketcap مراجعه کنید.
پامپ (Pump) و دامپ (Dump)
پامپ و دامپ یک کلاهبرداری سرمایهگذاری است که ردپای آن را میتوان در ۱۷۰۰ میلادی جستوجو کرد. در حال حاضر، Pump & Dump از اصطلاحات ارز دیجیتال نیز به شمار میآید. در این شیوه کلاهبرداری، ابتدا کلاهبرداران یک سکه ارزان قیمت را با ارزش فعلی بازار خریداری میکنند؛ سپس آن را تبلیغ میکنند (یا پامپ میکنند)؛ و پس از افزایش قیمت، آن را میفروشند (یا دامپ میکنند). چنین تورمی منعکسکننده ارزش اساسی سکه نیست! همواره پس از انجام دامپینگ (Dumping)، قیمت بهشدت کاهش پیدا میکند.
از گذشته تا به امروز، کلاهبرداران همواره در بازارهای مالی گوناگون از شیوه پامپ و دامپ استفاده کردهاند تا داراییهای بیارزش را به خریداران ناآگاه بفروشند. وجود این اصطلاح در واژه نامه کریپتوکارنسی الزامی است تا کاربران جدید در دام چنین کلاهبردارانی اسیر نشوند.
اصطلاحات حوزه امور مالی غیر متمرکز (DeFi)
دائو (DAO)
سازمان غیرمتمرکز مستقل که بهاختصار با دائو (DAO) نمایش داده میشوند، از دیگر لغات تخصصی کریپتوکارنسی است. دائو فرم نوظهوری از ساختار قانونی و فاقد نهاد حاکمیتی مرکزی است که اعضای آن هدف مشترکی -اقدام به نفع همه- دارند. DAO بهواسطه فناوری بلاک چین و رمز ارزها رایج شده و یک رویکرد مدیریتی از پایین به بالا را دنبال میکند. تمامی رأیها و فعالیتهای دائو بر روی بلاک چین منتشر میشوند و تمام اقدامات برای عموم اعضا قابل مشاهده هستند.
دیفای (DeFi)
دیفای مخفف عبارت Decentralized Finance به معنی امور مالی غیرمتمرکز است. فناوری دیفای بر اساس دفتر کل توزیعشده ایمن میشود. دیفای از فناوریهای جدیدی با هدف حذف اشخاص ثالث و مؤسسات متمرکز از تراکنشهای مالی، استفاده میکند. زیرساخت و مقررات امور مالی غیر متمرکز بهطور مداوم در حال تغییر هستند تا درنهایت به بهترین و استانداردترین فرم موجود برسند.
بیشتر بخوانید: امور مالی غیر متمرکز (DeFi) چیست و چگونه کار می کند؟
اجزای DeFi عبارت هستند از استیبل کوین، نرمافزار و سختافزاری که امکان توسعه برنامهها را فراهم میکند. این فناوری امکان معاملات همتا به همتا (Peer to Peer) در صرافیهای غیر متمرکز را تسهیل میکند. دیفای از رایجترین اصطلاحات ارز دیجیتال به شمار میآید.
اپلیکیشن غیر متمرکز (DApp)
اپلیکیشن غیر متمرکز (Decentralized Application) یا به اختصار DApp برنامه دیجیتالی است که بهجای اجراشدن روی رایانه، بر بستر یک شبکه بلاک چین همتا به همتا (P2P) از رایانهها اجرا میشود.
ازاینرو، اپلیکیشنهای غیر متمرکز، خارج از حیطه اختیارات و کنترل یک مقام مرکزی و واحد هستند. DApps که معمولاً بر بستر شبکه اتریوم ساخته میشوند، برای اهداف گوناگونی نظیر بازی، برنامههای مالی غیر متمرکز، مرورگر وب و رسانههای اجتماعی توسعه مییابند.
ماهیت غیرمتمرکز DApps به این معنی است که وقتی یک توسعهدهنده پایگاه کد برنامه را منتشر کرد، دیگران میتوانند آن را دستکاری و مواردی به آن اضافه کنند. اپلیکیشن غیر متمرکز تا حد زیادی شبیه به سایر نرمافزارها و برنامههایی است که در یک تلفن همراه یا در یک وبسایت پشتیبانی میشوند؛ با این تفاوت که اجرای آنها بهصورت P2P است.
بیشتر بخوانید: معرفی برنامه های غیر متمرکز (DApps) به زبان ساده + بررسی کاربردها و نحوه کار آن ها
قرارداد هوشمند (Smart Contract)
قرارداد هوشمند صرفاً برنامهای است که بر بستر یک بلاکچین ذخیره میشود و در صورت برآورده شدن شرایط توافقی و از پیش تعیینشده، بهطور خودکار اجرا میگردد. تمام شرایط توافق بین خریدار و فروشنده، در خطوط کد نوشته میشوند. کد و توافقنامههای موجود در آن، در سراسر یک شبکه توزیع شده غیر متمرکز بلاک چین وجود دارند. کد شرایط اجرای قرارداد را کنترل میکند و از طرفی تراکنشها قابلپیگیری و برگشتناپذیر هستند.
بیشتر بخوانید: قراردادهای هوشمند؛ انواع، کاربردها و نحوه طراحی
قرارداد هوشمند اجازه میدهد تا توافقات و معاملات قابل اعتمادی بین طرفهای ناشناس صورت بگیرد. نکته مهم این است که برای اجرای چنین قراردادهایی، نیازی به یک مرجع مرکزی، سیستم قانونی یا مکانیسم اجرایی خارجی وجود ندارد.
همتا به همتا (Peer to Peer – P2P)
همتا به همتا که بهاختصار با P2P نمایش داده میشود، به اشتراکگذاری و تبادل اطلاعات، داراییها و دادهها بین طرفین -بدون دخالت یک مقام مرکزی اشاره دارد. همتا به همتا از مهمترین مفاهیم و اصطلاحات ارز دیجیتال است که تعاملات غیر متمرکز بین افراد و گروهها را شامل میشود. تاکنون از این رویکرد در شبکه، رایانه و همچنین در تجارت ارزهای مجازی استفاده شده است.
ایجاد مبادلات P2P، هدف اصلی ایجاد بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال پرکاربرد است. از طرفی صرافیهای دیجیتال همتا به همتا نیز میتوانند حریم خصوصی بیشتری در مقایسه با تراکنشهای آنلاین سنتی فراهم کنند. شبکههای همتا به همتا برای به اشتراکگذاری هر نوع فایل یا اطلاعاتی مناسب هستند. سرویس اشتراکگذاری موسیقی نپستر (Napster)، یکی از اولین موارد استفاده از مفهوم P2P در جهان است.
اصطلاحات مربوط به بازارهای معاملاتی
استاپ لیمیت (Stop Limit)
استاپ لیمیت یکی از انواع شیوههای ثبت سفارش در بازار کریپتوکارنسی است. درواقع استاپ لیمیت یک سفارش معلق است و فقط زمانی معامله را اجرا میکند که قیمت بازار به قیمت ماشه (Trigger Price) موردنظر که در معامله واردشده است، برسد.
استاپ لیمیت ترکیب استاپ تریگر (Stop Trigger) و لیمیت اُردر (Limit Order) است. این نوع معامله به معاملهکنندگان اجازه میدهد تا حداقل سودی که میخواهند کسب کنند یا حداکثر ضرری که حاضر به تحمل آن هستند را در سفارش خود ثبت کنند.
پس از تعیین یک معامله استاپ لیمیت و رسیدن به قیمت ماشه، حتی اگر در سیستم حضور نداشته باشید یا به هر دلیلی آفلاین شده باشید، یک سفارش بهطور خودکار از سمت شما ارسال میشود. کاربران کریپتوکارنسی میتوانند با در نظر گرفتن سطوح حمایت و مقاومت و نوسانات داراییهای دیجیتال، سفارشهای استاپ لیمیت را بهصورت استراتژیک پیادهسازی کنند.
دو بار خرج کردن (Double Spending)
دو بار خرج کردن نوعی نقص و خطر امنیتی در شبکه بلاکچین، و به این معنی است که یک ارز دیجیتال میتواند دو بار یا حتی بیشتر استفاده شود. تحت شرایط خاصی، امکان تغییر اطلاعات تراکنشها در شبکه بلاک چین وجود دارد. تحت این شرایط، بلاکهای اصلاحشده اجازه ورود به بلاکچین را پیدا میکنند. زمانی که این اتفاق رخ دهد، شخصی که این فرآیند را شروع کرده قادر است تا سکههای مصرفشده را پس بگیرد. حذف چنین امکانی از لحاظ فنی بسیار مهم است.
شایان ذکر است که ارز دیجیتال چیزی بهجز یک فایل دیجیتال نیست؛ یک هکر میتواند با نفوذ به شبکه، چندین نسخه از آن فایل را ایجاد و در مکانهای گوناگون استفاده کند. درصورتیکه Double Spending در شبکه رخ دهد، کاربر یکبار برای از دست دادن بلاک اصلی و یکبار هم برای از دست دادن بلاک جعلی که توسط هکر ایجادشده، ضرر میکند.
عرضه اولیه (ICO)
عرضه اولیه یا ICO (مخفف عبارت Initial Coin Offering) از واژگان حوزه ارز دیجیتال و شیوهای برای جمعآوری پول برای ایجاد یک سکه، برنامه یا سرویس جدید در بلاک چین است. سرمایهگذاران علاقهمند میتوانند با خرید یک سکه در عرضه اولیه، یک توکن ارز دیجیتال صادرشده توسط شرکت را دریافت کنند. این توکن ممکن است دارای برخی کاربردهای مرتبط با محصول یا خدماتی باشد که شرکت موردنظر آنها را ارائه میدهد. از طرفی این توکن میتواند بیانگر سهمی در پروژه یا شرکت موردنظر باشد.
محبوبیت ICOها در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بسیار افزایش یافت. دراینبین، چند عرضه اولیه توانستند بازدهی خوبی را برای سرمایهگذاران به همراه داشته باشند. از سوی دیگر، بسیاری از افراد دیگر عملکرد ضعیفی داشتند یا کلاهبردار بودند! مجمع بورس و اوراق بهادار از بسیاری از این شرکتها شکایت کرده است.
عرضه کل (Total Supply)
عرضه کل به تعداد توکنها یا سکههایی اشاره دارد که در حال حاضر وجود دارند، در گردش هستند یا به نحوی قفلشدهاند. درواقع، عرضه کل مجموع سکههایی است که قبلاً استخراج شده (یا صادرشده)، به علاوه کل سکههایی که سوزانده شده یا از بین رفتهاند. بنابراین، Total Supply هم شامل عرضه در گردش و هم شامل سکههایی است که هنوز وارد بازار آزاد نشدهاند.
عرضه در گردش (Circulating Supply)
عرضه در گردش ارز دیجیتال به تعداد کل سکهها یا توکنهای در گردش گفته میشود که در زمان معینی، برای تجارت در دسترس هستند. عرضه در گردش، یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال در واژه نامه کریپتوکارنسی است که برای تعریف ارزش بازار یک ارز دیجیتال و محاسبه اندازه اقتصاد آن استفاده میشود.
برخی از رمز ارزهای پایه نظیر بیت کوین، عرضه محدودی دارند و عرضه در گردش آنها فقط از طریق استخراج افزایش مییابد. همچنین توسعهدهندگان برخی توکنهای متمرکز میتوانند عرضه در گردش خود را از طریق ضرب آنی توکنها افزایش دهند. این اقدام شباهت زیادی به فرآیند ضرب پول در بانکهای مرکزی دارد.
کارمزد تراکنش (Transaction Fee)
در ادامه ساخت واژه نامه کریپتوکارنسی، به کارمزد تراکنش میرسیم که یکی از رایجترین اصطلاحات ارز دیجیتال است. کارمزد تراکنش نوعی هزینه برای فعالیت در شبکه بلاک چین است و زمانی پرداخت میشود که مقدار مشخصی ارز دیجیتال از یک والت به والت دیگر منتقل گردد.
کارمزدهای تراکنش ماهیت منعطفی دارند و میتوانند بر اساس ترافیک و شلوغی بلاک چین موردنظر تغییر کنند. کاربری که بخواهد سرعت انجام فرآیند تراکنش خود را افزایش دهد، میتواند با پرداخت Transaction Fee بالاتر، به هدف خود برسد.
ماینرها یا افرادی که برای تأیید تراکنشها پول میگیرند، معمولاً تراکنشها را اولویتبندی میکنند. هزینه انجام تراکنشها در بیشتر صرافیها ثابت است. بااینحال، برخی از کاربران میتوانند در صورت استفاده از والتهای رمزنگاری، کارمزد را تنظیم کنند. اولین بار Transaction Fee با هدف جلوگیری از فعالیتهای مخرب یا کلاهبرداری در شبکه بیت کوین ایجاد شد. همچنین هزینه تراکنش باعث جلوگیری از بارگذاری بیشازحد یا مسدود شدن شبکه بیت کوین شد.
آربیتراژ (Arbitrage)
آربیتراژ یک روش تجاری است که از اختلاف قیمت یک دارایی دیجیتال در چندین صرافی یا پلتفرم معاملاتی سوءاستفاده میکند. اگرچه سبکهای متعددی از معاملات Arbitrage وجود دارند، اما همه آنها شامل خریدوفروش سریع یک دارایی برای استفاده از انحراف در قیمت مظنه هستند.
قرار گرفتن آربیتراژ در بین اصطلاحات ارز دیجیتال، به دلیل محبوبیت این شیوه تجارت در حوزه کریپتوکارنسی است. بااینحال، این استراتژی مدتها قبل از ایجاد بیت کوین نیز در سایر بازارهای مالی وجود داشت. سرمایهگذاران میتوانند فرصتهای آربیتراژ را در تمام داراییهای قابل معامله نظیر سهام، ارزهای فیات و اوراق قرضه پیدا کنند.
لیکویید شدن (Liquidity)
لیکویید شدن یا نقدشوندگی در بازار کریپتوکارنسی، به میزان سهولت تبدیل یک دارایی دیجیتال به دیگر داراییهای دیجیتال یا به ارزهای فیات اشاره دارد. به عبارت سادهتر، Liquidity نشان میدهد که یک دارایی دیجیتال را چقدر سریع و آسان میتوان خرید یا فروخت.
لیکویید شدن که یکی از اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال به شمار میآید، معمولاً بر اساس حجم توکنهایی محاسبه میشود که در یک روز خرید و فروش میشوند. حجم بالای معاملات به این معنی است که معاملات بهراحتی انجام میشوند و میزان نقدشوندگی نیز بیشتر است. سرمایهگذاران تازهوارد به حوزه کریپتوکارنسی میتوانند از این مفهوم برای جلوگیری از خرید داراییهای رمزنگاری پرخطر استفاده کنند.
ارزش بازار (Market Cap)
ارزش بازار یا Market Cap شاخصی مهم برای سنجش بزرگی و محبوبیت ارزهای دیجیتال در حوزه کریپتوکارنسی است. این شاخص ارزش فعلی کل یک ارز دیجیتال در بازار را به ما نشان میدهد. محاسبه ارزش بازار بسیار ساده است و میتوانید آن را با استفاده از فرمول زیر محاسبه کنید:
ارزش بازار = قیمت * عرضه در گردش
ارزش بازار کریپتو یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال و شاخصی مهم برای ارزیابی و رتبهبندی رمز ارزها است. هرچه ارزش بازار یک ارز دیجیتال بیشتر باشد، رتبه آن نیز بالاتر خواهد بود. در حال حاضر بیت کوین، اتریوم و تتر در رتبههای اول تا سوم بازار ارزهای دیجیتال قرار دارند.
Coinmarketcap محبوبترین وبسایت برای پیگیری ارزش بازار رمز ارزها و پیدا کردن دیدگاهی کلی در مورد مقبولیت هر رمز ارز است. همچنین در این وبسایت میتوانید دیگر شاخصهای مهم برای بررسی ارزهای دیجیتال را مشاهده کنید.
ایردراپ (Airdrop)
ایردراپ یک روش بازاریابی است که توسط استارتآپها در فضای ارزهای دیجیتال استفاده میشود. در این استراتژی، مقداری سکه یا توکن بهصورت رایگان و در قالب هدیه به آدرسهای کیف پول مشخصی ارسال میگردد.
این هدایا در ازای سرویسهای کوچکی نظیر بازتوئیت (Retweet) کردن پست ارسالشده توسط شرکت، به کیف پول اعضای فعال جامعه ارسال میشوند. هدف نهایی ایردراپ کریپتو، ارتقاء آگاهی عمومی در مورد یک توکن جدید و گردش آن در شبکههای اجتماعی است. این فرآیند میتواند نقش مهمی برای افزایش فروش توکنها در یک رویداد عرضه اولیه داشته باشد.
باوجوداینکه بعضی از ایردارپها قانونی هستند و هدف بازاریابی دارند، بسیاری از آنها تنها قصد دسترسی به آدرسهای کیف پول و سرقت دارایی کاربران را دارند. به همین دلیل Airdrop یکی از مهمترین اصطلاحات ارز دیجیتال در واژه نامه کریپتوکارنسی است که باید اطلاعات دقیقی در مورد آن داشته باشید.
نرخ گاز (Gas Fee)
نرخ گاز کارمزدی است که افراد برای تکمیل تراکنشها یا معاملات خود در یک شبکه بلاک چین پرداخت میکنند. در صنعت کریپتوکارنسی، هر نوع تراکنش به میزان مشخصی از قدرت محاسباتی بهمنظور پردازش نیاز دارد. «گاز» توان محاسباتی لازم برای اعتبارسنجی و تکمیل یک فرآیند خاص در بلاکچین را اندازهگیری کرده و هزینه آن را در قالب Gas Fee اعلام میکند. این کارمزد به اعتبارسنجها تعلق میگیرد که تأیید بلاکهای جدید و اعتبارسنجی تراکنشهای شبکه را بر عهده دارند.
نرخ گاز در هر شبکه بلاکچین با توکن اصلی همان شبکه پرداخت میشود. برای مثال، شما برای پرداخت Gas Fee در شبکه اتریوم از ارز دیجیتال اتر (ETH) استفاده میکنید. نرخ گاز از مهمترین اصطلاحات ارز دیجیتال است که در واژه نامه کریپتوکارنسی به آن پرداختهایم. نرخ گاز از ارسال هرزنامهها به شبکه جلوگیری میکند و موجب افزایش امنیت بلاکچین میشود.
واژگان مرتبط با والت (کیف پول) ارز دیجیتال
کیف پول (Wallet)
کیف پول کریپتوکارنسی یک کیف پول دیجیتال امن برای نگهداری و مدیریت ارزهای دیجیتال است. کیف پول وظیفه ذخیره کلیدهای خصوصی شما را بر عهده دارد و کمک میکند داراییهای شما ایمن و در دسترس باشند. همچنین یک Wallet امکان ارسال، دریافت و خرج کردن رمز ارزهایی مانند BTC، ETH، SOL، DOGE و… را مهیا میکند.
کیف پول دارای فرمهای گوناگونی است و انتخاب از بین آنها به موارد گوناگونی بستگی دارد. وجود والتهای سختافزاری نظیر لجر (Ledger) و والتهای نرمافزاری نظیر متاماسک (Metamask.io)، استفاده از ارزهای دیجیتال را در حد خرید آنلاین با استفاده از کارت بانکی، ساده کرده است.
کیف پول سرد (Cold Wallet)
کیف پول سرد که بهعنوان فضای ذخیرهسازی سرد نیز شناخته میشود، بهمنظور نگهداری آفلاین ارزهای دیجیتال مختلف استفاده میگردد. درواقع هر نوع کیف پول رمزنگاری که به اینترنت متصل نباشد، کیف پول سرد به شمار میآید.
عدم اتصال به اینترنت مزایای متعددی دارد. جلوگیری از دسترسی غیرمجاز، هک سایبری و سایر آسیبپذیریهایی که یک سیستم متصل به اینترنت در معرض آنها قرار دارد، مزایای کیف پول سرد هستند.
زمانی که از یک Cold Wallet استفاده میکنید، کلیدهای خصوصی و عمومی شما بهجز در زمان انجام تراکنش، بهصورت آفلاین نگهداری میشوند. معمولاً از والتهای سختافزاری برای ذخیرهسازی سرد استفاده میشود. کیف پول سرد هم توسط سرمایهگذاران فردی و هم توسط صرافیهای ارز دیجیتال و سایر شرکتهای مرتبط با کریپتوکارنسی استفاده میشود.
کیف پول گرم (Hot Wallet)
کیف پول گرم که بهعنوان فضای ذخیرهسازی گرم نیز شناخته میشود، نوعی کیف پول رمزنگاری است که همواره به اینترنت و شبکه ارزهای دیجیتال متصل است. کیف پول گرم برای ارسال و دریافت ارزهای دیجیتال استفاده میشود. با استفاده از این والتها، همواره میتوانید تعداد توکنهای در دسترس خود برای استفاده را مشاهده کنید. یک Hot Wallet میتواند انجام تراکنش رمز ارزها بین مالک و کاربر نهایی را تسهیل کند.
معمولاً تمام کیف پولهای مبتنی بر وب، کیف پولهای موبایل و کیف پولهای دسکتاپ جزو کیف پولهای گرم به شمار میآیند. این نوع والتها در مقابل حملات سایبری هکرها آسیبپذیر هستند و ممکن است باعث از بین رفتن دارایی کاربران شوند. بهطورکلی، ایده بسیار بدی است که بخواهید تمام داراییهای دیجیتال خود را روی یک کیف پول گرم نگهداری کنید.
کیف پول نرم افزاری (Software Wallet)
کیف پول نرمافزاری از رایجترین اصطلاحات ارز دیجیتال به شمار میآید و ابزاری است که از آن برای نگهداری داراییهای دیجیتال توسط یک نرمافزار استفاده میشود. این نرمافزار مدیریت و ذخیرهسازی رمز ارزها و سایر داراییهای دیجیتال، میتواند در قالب برنامه موبایل، دسکتاپ یا تحت وب ایجاد شود. از طرفی این نوع والتها همواره به اینترنت متصل هستند و جزو کیف پولهای گرم به شمار میآیند.
در یک Software Wallet، خود نرمافزار کلیدهای خصوصی شما را ذخیره و برای انجام تراکنشها و دستیابی به وجوه شما از آنها استفاده میکند. برای ایمن کردن کلیدهای خصوصی، کیف پول نرمافزاری رمزگذاری میشود؛ بنابراین برای دسترسی به داراییها، سوابق و اطلاعات درون آن، به رمز عبور نیاز دارید. متاماسک (MetaMask) و اکسودوس (Exodus) نمونههایی از بهترین انواع کیف پولهای نرمافزاری در جهان هستند.
کیف پول سخت افزاری (Hardware Wallet)
کیف پول سختافزاری محبوبترین نوع والت برای داراییهایی دیجیتال است؛ زیرا شما میتوانید کلیدهای خصوصی خود را در آن ذخیره و سپس از دستگاه خود حذف کنید. از نظر ظاهری، یک کیف پول سختافزاری شبیه به یک درایو USB است. شما میتوانید از طریق کابل یا با استفاده از شبکه بلوتوث، کیف پول سختافزاری را به کامپیوتر شخصی خود متصل کنید. معمولاً Hardware Wallet در گروه کیف پول سرد قرار میگیرد و امنیت بالایی دارد.
پس از اتصال کیف پول سختافزاری به رایانه یا دیگر دستگاههای خود، بهسادگی میتوانید خرید و فروش و مبادله ارزهای دیجیتال را انجام دهید. بسیاری از این والتها قادر هستند تا بدون نیاز به وارد کردن کلید، تراکنشهای ارزهای دیجیتال را بهصورت خودکار انجام دهند. درنتیجه میتوانند بیشتر اقدامهای هکرها برای لاگ زدن کلید یا ثبت اطلاعات صفحهنمایش شما را دور بزنند. لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) برترین و امنترین والتهای سختافزاری در سراسر جهان هستند.
استیکینگ (Staking)
استیکینگ از رایج ترین اصطلاحات دنیای ارزهای دیجیتال است و زمانی اتفاق میافتد که داراییهای دیجیتال خود را برای مدتی نزد سیستم قفل میکنید تا به عملکرد بهتر بلاکچین کمک کنید. استیکینگ شیوهای برای کسب درآمد غیرفعال در دنیای کریپتوکارنسی است. دارندگان ارزهای دیجیتال دارایی خود را به بلاک چین میسپارند و بدون نیاز به فروش آنها، ارز دیجیتال بیشتری دریافت میکنند.
از طرفی، Staking کمک میکند تا این اطمینان حاصل شود که تنها تراکنشها و دادههای قانونی به یک بلاکچین اضافه میشوند. استیکینگ در بلاکچینهایی با مکانیسم اجماع اثبات سهام در دسترس است و موجب پرورش یک اکوسیستم کارآمد در شبکه میشود. همچنین استیکینگ نقش مهمی در حفظ امنیت بلاکچین ایفا میکند.
بیشتر بخوانید: استیکینگ یا کسب درآمد از طریق قفل کردن دارایی های دیجیتال به چه معنی است؟
عبارت بازیابی (Recovery Phrase)
عبارت بازیابی که گاهی اوقات بهعنوان عبارت Seed شناخته میشود، یکی از اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال در رابطه با کیف پول دیجیتال است. Recovery Phrase مجموعهای از کلمات تولیدشده توسط کیف پول رمزنگاری شما است که امکان دسترسی به رمز ارزهای موجود در همان کیف پول را فراهم میکند.
کیف پول ارز دیجیتال را شبیه به مدیریت رمز عبور برای کریپتو، و عبارت بازیابی را مانند رمز عبور اصلی در نظر بگیرید. تا زمانی که عبارت بازیابی خود را در اختیار داشته باشید، به تمام ارزهای دیجیتال موجود در والتی که با آن ارتباط برقرار کردهاید، دسترسی خواهید داشت. این شرایط حتی برای زمانی که کیف پول را حذف یا گم کنید هم صادق است.
واژگان مرتبط با صرافی ها
صرافی ارز دیجیتال (Exchange)
رایجترین شیوه برای آغاز خریدوفروش رمز ارزها و سایر داراییهای دیجیتال، استفاده از یک صرافی ارز دیجیتال (Cryptocurrency Exchange) است. صرافیهای کریپتوکارنسی، پلتفرمهایی با مالکیت خصوصی هستند که تجارت ارزهای دیجیتال و سایر داراییهای رمزنگاری ازجمله NFTها را تسهیل میکنند.
بیشتر بخوانید: صرافی آنلاین ارز دیجیتال؛ معرفی انواع و ویژگی ها
صرافی رمز ارز مانند یک پلتفرم کارگزاری آنلاین (Brokerage) عمل میکند و ابزارهایی که برای خرید و فروش رمز ارزهای مطرحی همچون بیت کوین، اتریوم و… نیاز دارید را در اختیار شما قرار میدهد.
انواع گوناگونی از صرافی ارز دیجیتال وجود دارند که انتخاب از بین آنها وابسته به شیوه معاملات و سلیقه کاربران است. بطور کلی میتوان صرافیها را به سه دسته متمرکز (CEX)، غیر متمرکز (DEX) و هیبریدی (HEX) تقسیم کرد.
بسیاری از صرافیها علاوه بر فراهم کردن شرایط معاملات ارزهای دیجیتال، خدمات دیگری نظیر ذخیرهسازی دارایی کاربران و ارائه وام کریپتوکارنسی را نیز ارائه میدهند. نقش صرافیها در بازار کریپتوکارنسی بسیار پررنگ است و ازاینرو، صرافی از مهمترین اصطلاحات ارز دیجیتال به شمار میآید.
صرافی متمرکز (Centralized Exchange – CEX)
صرافی متمرکز ارزهای دیجیتال که بهاختصار با CEX نمایش داده میشود، بهعنوان یک واسطه بین خریدار و فروشنده عمل میکند. درآمد این نوع صرافی ارز دیجیتال از محل کمیسیون و کارمزد تراکنشها در پلتفرم است. شما میتوانید CEX را مانند بازار بورسی در نظر بگیرید که تنها برای معامله داراییهای دیجیتال ایجاد شده است.
سرعت بالای انجام تراکنشها، کاربرپسند بودن، وجود اهرم و امنیت بالا از ویژگیهای اصلی یک صرافی متمرکز هستند. امروزه کاربران بسیار زیادی در حوزه ارزهای دیجیتال از این صرافیها برای انجام معاملات خود استفاده میکنند. بایننس (Binance)، کراکن (Kraken)، کوین بیس (Coinbase) و کوکوین (KuCoin) نمونههایی از معتبرترین صرافیهای متمرکز در دنیا هستند.
صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange – DEX)
صرافی غیر متمرکز که بهاختصار با DEX نمایش داده میشود، نوعی صرافی کریپتوکارنسی است که امکان تجارت همتا به همتای ارزهای دیجیتال را فراهم میکند. همتا به همتا یا P2P به پیوند بین خریداران و فروشندگان اشاره دارد.
برخلاف صرافیهای متمرکز، در DEX از هیچ شخص ثالث و مرجع نظارتی استفاده نمیشود. این صرافیها برای اجرای تراکنشها به قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) متکی هستند. در یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز، کاربران میتوانند برای افزایش سرعت خرید و فروش ارزهای دیجیتال و تجربه کاربری بهتر، از کیف پول شخصی خود استفاده کنند.
کاهش چشمگیر خطر هک شدن، جلوگیری از دستکاری در بازار و دسترسی به رنج وسیعتری از داراییهای دیجیتال، از مزایای اصلی DEX هستند. نسخه سوم صرافی یونی سوآپ (UniSwap)، دی وای دی ایکس (DYDX)، کِرو فایننس (Curve Finance) و پنکیک سواپ (PancakeSwap) از معتبرترین صرافیهای غیر متمرکز ارز دیجیتال هستند.
احراز شناخت مشتری (KYC)
احراز شناخت مشتری یا Know Your Customer که بهاختصار با KYC نشان داده میشود، شیوهای برای تأیید و احراز هویت کاربران است. این شیوه احراز هویت در سال ۲۰۱۷ از طرف آژانسهای نظارتی به پلتفرمهای معاملاتی رمزنگاری تحمیل شد. امروزه احراز شناخت مشتری در بسیاری از صرافیهای ارز دیجیتال الزامی است.
قانون ۱۷a-3(17) کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایجاب میکند که صرافیها با حسن نیت تلاش کنند تا اطلاعات شخصی دقیق افراد را به دست آورند. صرافیها باید برای هر حساب کاربری مربوط به یک مشتری، یک رکورد مجزا ایجاد کنند.
KYC تضمین میکند که مشتریها برای انجام معاملات یا سرمایهگذاریهایشان نسبتاً مناسب هستند. درواقع KYC ضمانت میکند که یک مشتری، همان فردی است که میگوید و در ادامه تاریخچه تراکنشهای مالی مشتری برای امور مالیاتی ثبت میگردد. این شیوه احراز هویت میتواند تا حد زیادی مانع از پولشویی شود.
سواپ (Swap)
سواپ یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال و نوعی صرافی درون کیف پول کریپتو است که به کاربران اجازه میدهد تا بدون خروج از والت خود، یک ارز دیجیتال را در کمترین زمان با یک ارز دیجیتال دیگر مبادله کنند. درواقع Swap نوعی تبادل فوری دو توکن غیربومی بین دو بلاک چین منحصربهفرد است. این تبادل بدون نیاز به مهاجرت توکن یا شروع تبادل سنتی کریپتو به ارز فیات انجام میشود.
سواپ مزایای گوناگونی برای کاربران دارد که مبادله زنجیرهای، تراکنشهای سریعتر و حذف کارمزد شبکه تنها برخی از آنها هستند. با استفاده از Swap، میتوانید دارایی خود را بهسرعت تبدیل به دارایی جدیدی کنید که احتمال رشد آن وجود دارد.