استیکینگ اتریوم؛ انواع روش ها و نحوه کسب درآمد از هر روش

همین چند هفته پیش در تاریخ ۱۵ سپتامبر بود که مرج اتریوم با موفقیت انجام شد و این بلاکچین ارز دیجیتال، به الگوریتم اثبات سهام (PoS) پیوست. به وقوع پیوستن این ارتقاء در سیستم، به‌منزله پایان کار الگوریتم اثبات کار (PoW) و توقف کامل استخراج (Mining) اتریوم است. در حال حاضر، استیکینگ اتریوم (Ethereum Staking) شیوه جایگزین ایجاد بلوک‌های جدید و کسب درآمد از شبکه بلاک چین اتریوم است. شایان ذکر است که تلفظ دقیق این کلمه، «استکینگ» است که بیشتر در بین کاربران با نام «استیکینگ» جاافتاده است.
استیکینگ اتریوم می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود. در ابتدا، شما تنها باید بخشی از دارایی ETH خود را در شبکه به اشتراک بگذارید و سپس به‌عنوان یک اعتبارسنج (Validator)، اقدام به تأیید یا عدم‌ تأیید تراکنش‌های شبکه کنید. درآمدزایی از طریق Staking، تنها باوجود مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS) امکان‌پذیر است. اتریوم به ‌تازگی این مکانیسم را بر روی شبکه بلاک چین خود پیاده‌سازی کرده است.

استیکینگ اتریوم چیست؟

استیکینگ اتریوم، فرآیند واریز کردن ۳۲ واحد سکه ETH برای فعال‌سازی نرم‌افزار اعتبارسنجی است. هر اعتبارسنج، مسئولیت ذخیره داده‌ها، پردازش تراکنش‌ها و افزودن بلوک‌های جدید به بلاک چین را بر عهده دارد. این پروسه باعث افزایش امنیت شبکه اتریوم گردیده و همچنین مقدار مشخصی رمز ارز اتریوم را به‌عنوان پاداش، به اعتبارسنج پرداخت می‌کند.
پیش از مرج، شبکه اتریوم بیش ‌از حد بارگذاری شده بود و این موضوع هزینه‌های تراکنش را به‌صورت سرسام‌آوری افزایش داده بود. البته این موضوع تا حد زیادی به دلیل موفقیت پروژه‌های DeFi بود که مصرف‌کنندگان به دلیل ارزش مالی فوق‌العاده تراکنش‌ها، حاضر به پرداخت هزینه‌های تراکنش بالا بودند.

برای رسیدگی به چنین مشکلاتی، بنیاد اتریوم بر روی ارتقاء شبکه خود به Ethereum 2.0 کار کرد و تا اینجا موفقیت‌های بزرگی کسب کرده است. بهبود سرعت، کارایی، کاهش هزینه‌ها و حتی مقیاس‌پذیری از اهداف اصلی این به‌روزرسانی‌ها هستند. هرچه امنیت و مقیاس‌پذیری اتریوم بالاتر برود، این شبکه از تنگناهای بیشتری خارج می‌شود و می‌تواند تراکنش‌های بیشتری را با هزینه بسیار کمتر پردازش کند.
در این راستا، استیکینگ اتریوم، جایگزین فرآیند استخراج شد تا اتریوم بیشتر از همیشه به اهداف ایده‌آل خود نزدیک شود. در بلاک چین PoS، استیکینگ فرآیند مشارکت فعال در اعتبارسنجی و تأیید بلوک‌های جدید است. هر کس که حداقل موجودی Ether (همان رمز ارز اتریوم) لازم را داشته باشد، قادر است تراکنش‌ها را تأیید و پاداش خود را با ETH دریافت کند. اتریوم را می‌توان در صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال نظیر کوین بیس (Coinbase)، بایننس (Binance)، کراکن (Kraken) و… به اشتراک گذاشت. انتظار می‌رود با آپگریدهای آینده در شبکه اتریوم، تعداد تراکنش‌های آن به ۱۰۰,۰۰۰ واحد در هر ثانیه برسد.

استیکینگ اتریوم چگونه کار می کند؟

بلاکچین مبتنی بر PoS، تعداد ۳۲ بلوک تراکنش را در طول هر دورِ (Round) اعتبارسنجی جمع‌آوری می‌کند که به‌طور متوسط ۶.۴ دقیقه طول می‌کشد. ایپاک (Epoch) نامی است که به این گروه از بلوک‌ها داده می‌شود. زمانی که بلاک چین دو ایپاک جدید را بعد از ایپاک اولیه اضافه می‌کند، ایپاک اولیه غیرقابل‌بازگشت در نظر گرفته می‌شود؛ یعنی شبکه آن را به‌عنوان یک ایپاک نهایی و به اتمام رسیده می‌شناسد.
زنجیره بیکن (Beacon Chain)، سهامداران را به چند کمیته (Committee) 128 نفره تقسیم می‌کند و هرکدام را به یک بلوک خرده اختصاص می‌دهد. در ادامه به هر کمیته یک اسلات (Slot) اختصاص داده می‌شود که زمان مشخصی برای پیشنهاد بلوک‌های جدید و اعتبارسنجی تراکنش‌های داخلی دارند. هر دوره دارای ۳۲ اسلات است که برای تکمیل فرآیند اعتبارسنجی، به ۳۲ کمیته نیاز دارد.

مراحل سه گانه به‌روز‌رسانی اتریوم: بیکن چین، مرج و شاردینگ

هنگامی‌که یک کمیته به یک بلوک اختصاص داده شد، شبکه به‌طور تصادفی قدرت انحصاری برای پیشنهاد یک بلوک جدید و اعتبارسنجی تراکنش‌های داخلی را به یکی از اعضا می‌دهد. در مقابل، ۱۲۷ عضو باقی‌مانده در مورد این پیشنهاد رأی می‌دهند و معاملات را تأیید می‌کنند.
در ادامه پروسه استیکینگ اتریوم، Beacon Chain اطلاعات وضعیت را از بلوک‌های کوچک جمع‌آوری و آن‌ها را به بلوک‌های همسایه توزیع می‌کند. هدف از این کار، همگام نگه‌داشتن شبکه است. اعتبارسنج‌ها توسط زنجیره بیکن مدیریت می‌شوند. این زنجیره، از ثبت مشارکت‌های سهام گرفته تا اعطای پاداش و جریمه‌ها را کنترل می‌کند.
بلوک جدید به زنجیره بلوک‌ها اضافه می‌شود و پس از تأیید اکثریت کمیته، یک پیوند متقابل (Cross-Link) برای تأیید اعتبار ورود آن به شبکه، تشکیل می‌شود. سهامداری که برای پیشنهاد بلوک جدید انتخاب‌شده، تنها پس از پایان این مراحل است که پاداش خود از استیکینگ اتریوم را در قالب ETH دریافت می‌کند. شایان ذکر است که تنها بعد از موافقت دوسوم اعتباردهندگان، بلوک نهایی می‌شود. اگر اعتبارسنج‌ها بعد از تأیید بلوک از حمله ۵۱ درصدی (Attack 51%) برای تغییر وضعیت بلوک استفاده کنند، کل دارایی استیک شده (Staked Assets) خود را از دست خواهند داد.

روش های استیکینگ اتریوم؛ الزامات، ریسک‌ها و مزایای هر شیوه

هدف این مقاله تا اینجا، آشنایی شما با استیکینگ ارز دیجیتال و به‌طور مشخص آشنایی با استیکینگ اتریوم و چگونگی کار کردن آن بود. در ادامه وارد فاز بعدی می‌شویم و تعدادی از مهم‌ترین شیوه‌ها و انواع روش های استیکینگ ETH را بررسی می‌کنیم. تعدادی از مهم‌ترین شیوه‌های استیکینگ اتریوم عبارت‌اند از:

• استیکینگ سولو
• سرویس‌های استیکینگ
• استخرهای استیکینگ
• صرافی‌های متمرکز
• پروتکل‌های استیکینگ لیکوئید

برای اینکه بتوانید مناسب‌ترین شیوه از بین انواع استیکینگ را انتخاب کنید، قصد داریم در ادامه به بررسی هریک از این شیوه‌ها بپردازیم. در نهایت شما می‌توانید با توجه به الزامات، ریسک‌ها و نقاط قوت هر روش، بهترین راه کسب درآمد از استیکینگ اتریوم را برای خودتان انتخاب کنید.

استیکینگ انفرادی

استیکینگ انفرادی (Solo Staking) یکی از شیوه‌های کسب درآمد مستقل از اتریوم است. در این روش استیکینگ، نیاز به اینترنت پرسرعت، حداقل ۳۲ ارز دیجیتال ETH و سخت‌افزارهای اعتبارسنجی دارید. با مهیا کردن این امکانات، شما می‌توانید مستقیماً در اجماع شبکه شرکت کنید.

یک گره اتریوم، شامل یک کلاینت لایه اجرا (Execution Layer) و یک کلاینت لایه اجماع (Consensus Layer) است. این دو کلاینت نرم‌افزارهایی هستند که در کنار مجموعه‌ای از کلیدهای امضاکننده معتبر، برای این مقاصد باهم همکاری می‌کنند:

• تأیید تراکنش‌ها و بلوک‌ها
• تأیید رأس درست مجموعه
• جمع‌آوری تأییدیه‌ها
• پیشنهاد بلوک‌ها

استیکرهای انفرادی (Solo Stakers)، مسئول کار با سخت‌افزارهای موردنیاز برای اجرای این کلاینت‌ها هستند. اگر این مدل از انواع استیکینگ اتریوم را از خانه انجام می‌دهید، شدیداً توصیه می‌کنیم که از یک دستگاه اختصاصی استفاده کنید؛ زیرا اهمیت بالایی برای حفظ سلامت شبکه اتریوم دارد. یک استیکر انفرادی زمانی از پروتکل پاداش دریافت می‌کند که اعتبارسنج‌های خود را همواره آنلاین و آماده نگه دارد.

استیکینگ انفرادی با مسئولیت بیشتری همراه است؛ اما حداکثر کنترل را بر روی سرمایه‌ خود و تنظیمات استیکینگ اتریوم خواهید داشت.

مزایای Solo Staking

• کل پاداش خود را به‌طور مستقیم از پروتکل دریافت می‌کنید.
• برای دسته‌بندی تراکنش‌ها در یک بلوک جدید یا بررسی فعالیت اعتبارسنج‌های دیگر برای حفظ امنیت زنجیره، جوایز و پاداش‌هایی دریافت خواهید کرد.
• برای بلوک‌هایی که پیشنهاد می‌کنید، Unburnt Transaction Fee یا «کارمزد تراکنش نسوخته» دریافت خواهید کرد.

ریسک‌های Solo Staking

• ETH شما در حالت استیک و قفل‌شده قرار دارد.
• جریمه‌هایی برای آفلاین شدن وجود دارد که هزینه آن‌ها بر اساس ارز دیجیتال ETH است.
• رفتارهای مخرب، ممکن است باعث «اسلشینگ» (Slashing) یا از بین رفتن بخشی از مقادیر ETH و خروج اجباری شما از شبکه اتریوم شود.

الزامات Solo Staking

• شما باید حداقل ۳۲ توکن ETH استیک کنید که حدوداً برابر با ۴۵,۰۰۰ دلار است.
• تهیه و تنظیم سخت‌افزاری که هم کلاینت لایه اجرا (EL) و هم کلاینت لایه اجماع (CL) را در حین اتصال به اینترنت، اجرا کند.
• استفاده از یک Staking Launchpad که در مورد فرآیندها و الزامات سخت‌افزاری، راهنمای شما باشد.

استیکینگ در قالب یک سرویس

استیکینگ به‌عنوان یک سرویس (Staking-as-a-Service) که به‌اختصار با SaaS نشان داده می‌شود، یکی دیگر از انواع روش های استیکینگ اتریوم است. در این شیوه باید ۳۲ توکن ETH خود را برای تبدیل‌شدن به اعتبارسنج، به اشتراک بگذارید؛ اما عملیات گره (Node Operation) را به یک اپراتور شخص ثالث واگذار می‌کنید. این فرآیند عموماً شامل هدایت از طریق راه‌اندازی‌های اولیه –ایجاد کلید، سپرده‌گذاری و آپلود کلیدهای امضاشده در اپراتور- است. این فرآیند به سرویس اجازه می‌دهد تا اعتبارسنجی‌ها را از طرف شما و در ازای یک هزینه ماهانه، انجام دهد.

پروتکل اتریوم به‌طور بومی، از واگذار کردن سهام برای به اشتراک گذاشتن اتریوم پشتیبانی نمی‌کند. بنابراین خدمات SaaS برای پر کردن این خلأ ایجادشده‌اند. اگر حداقل ۳۲ رمز ارز ETH در اختیار دارید، اما علاقه‌ای به کار با سخت‌افزارهای اعتبارسنجی ندارید، سرویس‌های SaaS امکان محول کردن بخش سخت‌افزاری را به شما می‌دهند. درنهایت شما پاداش ایجاد بلوک‌های جدید را دریافت می‌کنید.

مزایای Staking SaaS

• معمولاً شامل دریافت کامل پاداش پروتکل، منهای هزینه ماهانه عملیات گره (Node) است.
• اغلب داشبوردهایی در دسترس هستند تا به‌آسانی بتوانید کلاینت‌های اعتبارسنج خود را ردیابی کنید.

ریسک‌های Staking SaaS

• همان خطرات استیکینگ اتریوم به روش انفرادی را دارد؛ همچنین ریسک طرف مقابل یا همان شرکت ارائه‌دهنده خدمات نیز به ریسک های این روش اضافه می‌شود.
• استفاده از کلیدهای امضای شما به شخص دیگری واگذار می‌شود و ممکن است در راستای رفتارهای بدخواهانه به کار گرفته شوند.

الزامات Staking SaaS

• حداقل باید ۳۲ ارز دیجیتال ETH استیک کنید و کلیدهای خود را با کمک تولید کنید.
• کلیدهای خود را به‌صورت ایمن ذخیره کنید.
• بقیه موارد توسط سرویس پیاده‌سازی می‌شوند. البته خدمات ارائه‌دهندگان این سرویس‌ها، می‌توانند متفاوت باشند.

استخرهای استیکینگ

استخرهای استیکینگ اتریوم (Staking Pools)، یک رویکرد مشترک است که به افرادی با کمتر از ۳۲ واحد ETH کمک می‌کند تا اتریوم موردنیاز برای شرکت در اعتبارسنجی را به دست آورند. عملکرد ادغام توکن‌های اتریوم، به‌صورت بومی در این پروتکل پشتیبانی نمی‌شود. همین موضوع باعث پدید آمدن استخرها به‌منظور رفع این مشکل شده است.

برخی استخرها با استفاده از قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) کار می‌کنند. به این صورت که وجوه را می‌توان به یک قرارداد واریز کرد. این قرارداد، اتریوم قفل‌شده شما را به‌طور غیرقابل‌اعتماد (Trustless) مدیریت و ردیابی می‌کند و توکنی را برایتان صادر می‌کند که نشان‌دهنده این ارزش است. سایر استخرها، ممکن است شامل قراردادهای هوشمند نباشند و در عوض به‌صورت غیر زنجیره‌ای (Off-Chain) واسطه شوند.

مزایای Pooled Staking

• استیکرهای یک استخر با توجه به اینکه کدام روش استیکینگ تلفیقی را انتخاب کرده‌اند، پاداش‌های متفاوتی دریافت می‌کنند.
• بسیاری از سرویس‌های سهام استیک شده در یک استخر، یک یا چند توکن نقدینگی را ارائه می‌دهند که نشان‌دهنده ETH استیک شده شما، به‌اضافه سهم شما از پاداش و جوایز اعتبارسنجی است.
• توکن‌های نقدینگی را می‌توان در کیف پول خود نگه داشت؛ در DeFi استفاده کرد؛ و در صورت تصمیم به خروج، فروخت.

ریسک‌های Pooled Staking

• خطرات بسته به روش مورداستفاده، متفاوت خواهند بود.
• به‌طورکلی، ریسک‌ها ترکیبی از ریسک قرارداد، قرارداد هوشمند و ریسک اجرا هستند.

الزامات Pooled Staking

• کمترین نیاز به ETH؛ برخی پروژه‌ها به کمتر از ۰.۰۱ واحد ETH نیاز دارند!
• سپرده خود را مستقیماً از کیف پول خود به سایر پلتفرم‌ها یا استخرهای استیکینگ منتقل کنید؛ یا به‌سادگی با یکی از توکن‌های نقدینگی معامله کنید.

استیکینگ اتریوم در صرافی های متمرکز

یکی دیگر از انواع استیکینگ ارز دیجیتال اتریوم، ذخیره آن در صرافی‌های معتبر بین‌المللی یا شیوه Centralized Exchanges است. اگر هنوز با نگه‌داشتن ETH در کیف پول خود راحت نیستید، بسیاری از صرافی‌های متمرکز، خدمات Staking ارائه می‌دهند. این صرافی‌های محلی هستند که به شما کمک می‌کنند با کمترین نظارت و تلاش، سود خوبی از دارایی‌های ETH خود کسب کنید.
مبادله در این روش به این صورت است که ارائه‌دهندگان متمرکز، استخرهای بزرگی از ETH را برای اجرای تعداد زیادی اعتبارسنجی ادغام می‌کنند. این موضوع می‌تواند برای شبکه و کاربران آن خطرناک باشد؛ زیرا یک هدف متمرکز و نقطه شکست بزرگ ایجاد می‌کند و شبکه در مقابل حملات و اشکالات احتمالی، آسیب‌پذیرتر می‌شود.

مزایای Centralized Exchanges Staking

• فراهم کردن یک مجرای راحت و نسبتاً امن برای استقرار ETH.
• امکان دریافت غرامت در بعضی از صرافی‌های برای سهام کاهش یافته.

ریسک‌های Centralized Exchanges Staking

• نگرانی‌های تمرکز بیشتر، با در اختیار داشتن بخش زیادی از ETH استیک شده توسط شرکت‌های بزرگی نظیر Lido، Binance، Kraken و Coinbase.
• امکان سانسور لایه اصلی اتریوم توسط صرافی‌های ایالت متحده آمریکا نظیر Coinbase و Kraken، به دلیل اقدامات اخیر وزارت خزانه‌داری.

الزامات Centralized Exchanges Staking

• کاربران باید مرحله چک‌های KYC (Know-Your-Customer) یا «مشتری خود را بشناس» را برای سرمایه‌گذاری بگذرانند.
• سپردن وجوه استیک شده به شخص ثالث.

پروتکل های ذخیره سازی نقد شونده

یکی از محبوب‌ترین روش های استیک کردن اتریوم، انجام آن از طریق پروتکل‌های استیکینگ نقد شونده (Liquid Staking Protocols) است. بزرگ‌ترین‌های موجود در بازار امروز در این حوزه، Lido و Rocket Pool هستند. کاربران به‌سادگی اتریوم‌های خود را قفل می‌کنند و در عوض با توکن‌های ETH، پاداش دریافت می‌کنند.

واگذاری ETH به پروتکل‌های استیکینگ لیکوئید، آسان است. شما تنها به یک کیف پول (Wallet) معتبر اتریوم نیاز دارید. بر اساس شاخص APR (نرخ سود سالانه)، Lido در حال حاضر ۳.۶% و Rocket Pool حدود ۴.۸۴% نرخ سود سالانه برای استیک اتریوم را به کاربران خود ارائه می‌دهند. البته این درصدها مربوط به قبل از مرج اتریوم است و انتظار می‌رود به‌زودی شاهد افزایش آن‌ها باشیم.

مزایای پروتکل های Liquid Staking

• هنگامی‌که کاربران یک توکن ETH استیک شده دریافت می‌کنند که نشان‌دهنده سپرده آن‌هاست، می‌توانند آن را در پروتکل‌های DeFi به کار بگیرند و بازدهی خود را افزایش دهند.
• انتخاب دقیق اعتبارسنج‌ها توسط پروتکل‌های استیکینگ لیکوئید.

ریسک‌های پروتکل های Liquid Staking

• امکان کاهش تمرکززدایی شبکه توسط Lido، با در اختیار داشتن ۳۰.۴% ETH استیک شده.
• محدود کردن اسلشینگ –مجازات اعتبارسنج به دلیل رفتار نادرست یا نقض قوانین- توسط پروتکل‌های اصلی که ممکن است امنیت سیستم را به خطر بیندازد.

الزامات پروتکل های Liquid Staking

• تأمین حداقل سرمایه برای استیکینگ ارز دیجیتال.

درآمد حاصل از استیکینگ اتریوم چقدر است؟

نرخ بهره سالانه و تابع ریشه مربع معکوس، برای محاسبه پاداش ETH 2.0 استفاده می‌شوند. به زبان ساده، این بدان معنی است که هرچه مقدار کلی ETH استیک شده کمتر باشد، انگیزه برای هر اعتبارسنجی کمتر خواهد بود.
مدل‌های پاداش برای پیشنهادکنندگان بلوک و تاییدکنندگان آن متفاوت است. پیشنهادکننده بلوک، یک هشتم پاداش پایه –معروف به “B”- را دریافت می‌کند. در حالی که تاییدکننده هفت هشتم B باقی‌مانده را به خودش اختصاص می‌دهد. این میزان بر اساس مدت زمانی که پیشنهادکننده بلوک برای ارسال تاییدیه صرف می‌کند، تعیین می‌شود.
برای دریافت پاداش کامل هفت هشتم B، تاییدکننده باید آن را در اسرع وقت ارسال کند. پاداش پرداختی به ازای هر اسلاتی که بدون حضور تاییدکننده می‌گذرد (ازجمله گواهی بلوک)، کاهش می‌یابد. اگر قبل از تاییدیه از دو اسلات عبور شود، پاداش به هفت هجدهم B و اگرقبل از تاییدیه از سه اسلات عبور شود، پاداش به هفت سی و دوم B کاهش پیدا می‌کند و به همین نسبت ادامه دارد.
نرخ انتشار اتریوم ۲، عمدتاً بر اساس پاداش پایه تعیین می‌شود. هرچه پاداش پایه به ازای هر اعتبارسنجی کمتر باشد، تعداد اعتبارسنجی‌های مرتبط به Ethereum 2.0 کمتر می‌شود. این مورد به این دلیل است که پرداخت پایه، با جذر کل موجودی اعتبارسنجی ETH 2.0، نسبت معکوس دارد.

جمع بندی

پس از رویداد مرج اتریوم در تاریخ ۱۵ سپتامبر، استیکینگ اتریوم (Ethereum Staking) به تنها شیوه اعتبارسنجی و ایجاد بلوک‌های جدید در این شبکه بلاکچین تبدیل‌شده است. این شیوه موجب کاهش چشمگیر مصرف برق شبکه و بهبود بهره‌وری ۹۹.۹۵ درصدی اتریوم شده است. افزایش تعداد تراکنش‌ها، بهبود سرعت شبکه، بهبود مقیاس‌پذیری و حذف ریگ‌های گران‌قیمت استخراج (Mining)، مهم‌ترین دلایل استفاده از مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS) در شبکه اتریوم هستند.
وجود انواع روش های استیکینگ اتریوم، باعث شده تا تمام کاربران و سرمایه‌گذاران خرد و کلان بتوانند با به اشتراک گذاشتن اتریوم، درآمدزایی کنند. استیکینگ انفرادی، استیکینگ Saas، استخر استیکینگ، استیکینگ نقد شونده و استیکینگ در صرافی‌های متمرکز از مهم‌ترین شیوه‌های کسب درآمد از شبکه اثبات سهام اتریوم هستند. سود ماهانه استیکینگ اتریوم، بین اعتباردهنده‌ها و انتخاب‌کننده بلوک با نسبت‌های مشخصی تقسیم می‌شود. حالا با تکمیل مرج اتریوم، باید منتظر خبرهای جدیدی در مورد پاداش استیکینگ اتریوم (Staking Reward) باشیم.